8 دلیل خرابی هارددیسک که باید بدانید!

هارد دیسک‌ها یکی از حیاتی‌ترین قطعات برای ذخیره‌سازی داده‌ها هستند و در حفظ عملکرد روان سیستم نقش مهمی ایفا می‌کنند. اما هارد دیسک نیز همچون سایر قطعات در معرض خراب شدن قرار دارد و خرابی آن ممکن است باعث از دست رفتن دائمی داده‌هایتان شود. پس اگر شما هم به حفظ داده‌ها و سلامت هارد دیسک‌تان اهمیت می‌دهید، زمان آن رسیده که با دلایل خراب شدن هارد دیسک بیشتر آشنا شوید. ما در این مقاله به هر آنچه که می‌تواند به طور مستقیم یا غیرمستقیم سبب خراب شدن هارد اینترنال شود اشاره کردیم پس با ما همراه باشید.

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

• خرابی مکانیکی هارد دیسک
• خرابی الکترونیکی هارد دیسک 
• خرابی نرم افزار 
• گرمای بیش از حد
• خطاهای انسانی
• نفوذ رطوبت 
• نقص‌های ساخت
• جابجایی نامناسب

خرابی مکانیکی هارد دیسک

خرابی مکانیکی هارد دیسک یک اتفاق رایج است و بیشتر اوقات به دلیل وارد شدن آسیب فیزیکی به هارد دیسک رخ می‌دهد. آسیب فیزیکی معمولا منجر به خراشیده شدن صفحات هارد دیسکی می‌شود که اطلاعات شما را ذخیره می‌کند. گاهی نیز هد خواندن و نوشتن (هد read/write) که به داده‌ها دسترسی پیدا می‌کند در پلاترها (دیسک گردان) خراب می‌شود که معمولا به آن خرابی هد می‌گویند.

به طور کلی سرعت چرخش دیسک، بسته به نوع هارد دیسک بین 5400 تا 7200 دور در دقیقه است. عملکرد هارد دیسک متکی به چرخش دقیق دیسک با سرعت بالا است و هر گونه مشکل در موتوری که دیسک را می‌چرخاند ممکن است باعث از کار افتادن دیسک شود. در شرایطی که این موتور آسیب ببیند، صداهایی مانند صدای کلیک یا ساییده شدن به گوش می‌رسند که نشان دهنده یک مشکل جدی هستند.

از نظر کارشناسان، خرابی مکانیکی هارد دیسک ناشی از استفاده زیاد است. در حقیقت همچون هر چیز دیگری، استفاده مکرر می‌تواند به مرور زمان منجر به تخریب هارد دیسک شود. به‌علاوه طول عمر هارد اینترنال دائمی نیست و مدل‌های قدیمی ممکن است پس از مدتی خراب شوند.

پیشنهاد مطالعه: راهنمای خرید هارد اینترنال برای تولید محتوا

خرابی الکترونیکی هارد دیسک 

نوسانات برق می‌توانند آسیب شدیدی به قطعات الکترونیکی هارد دیسک وارد کنند. در حقیقت، افزایش یا افت ناگهانی ولتاژ هارد دیسک، ممکن است باعث وارد شدن آسیب‌های غیر قابل جبران به هارد دیسک شود. 

برد مدار چاپی (PCB)، قلب هارد دیسک در نظر گرفته می‌شود. این برد صفحه نازکی است که تراشه‌ها و سایر قطعات الکترونیکی روی آن قرار می‌گیرند. PCBها تمام تعاملات داخل هارد دیسک را کنترل می‌کنند و به مشکلات خوردن آن‌ها می‌تواند منجر به از کار افتادن هارد دیسک شود. به همین خاطر، هر مشکل کوچکی حتی چیزی مانند خرابی یا سوختن خازن نیز می‌تواند به معنای از کار افتادن کامل هارد دیسک باشد. در برخی شرایط، حتی جایگزین کردن یک خازن یا یک مقاومت جدید هم نمی‌تواند مشکل را حل کند. 

از این گذشته، در موارد نادر، مشکلات سازگاری با مادربرد سیستم نیز می‌توانند منجر به خرابی الکترونیکی شوند. به طوری که اگر درایو و مادربرد به درستی با هم تعامل نداشته باشند، این موضوع ممکن است منجر به بروز خطاهای مشکل‌ساز مرتبط با درایو شود. معمولا این خطاها، از طریق پیام‌های هشدار یا درایوی که توسط سیستم شناسایی نمی‌شود، ظاهر می‌شوند.

خرابی نرم افزار 

خرابی نرم‌افزار می‌تواند مشکلات قابل توجهی را ایجاد کند و منجر به از کار افتادن هارد دیسک شود. یکی از رایج‌ترین این مشکلات، خرابی فایل سیستم (file system) است. در حقیقت فایل سیستم نوعی الگو یا ساختار است که سیستم عامل کامپیوتر یا لپ‌تاپ، از آن استفاده می‌کند تا با کمک آن فایل‌ها را ذخیره، مرتب و بازیابی کند. فایل سیستم عنصر حیاتی‌ای برای هارد دیسک است و خرابی آن می‌تواند منجر به از کار افتادن و خراب شدن هارد اینترنال شود. مشکلات فایل سیستم ممکن است به دلایل مختلفی از جمله معیوب بودن نرم افزار، قطع برق، یا خاموش شدن ناگهانی سیستم اتفاق بیفتند.

علاوه بر این، نصب نرم افزارهای مخرب نیز می‌تواند چنین مشکلاتی را ایجاد کند. برخی از انواع بدافزارها به نحوی طراحی شده‌اند که سبب ایجاد این مشکلات شوند و به تدریج به فایل سیستم هارد دیسک آسیب برسانند.

از این گذشته، خطاهای ناشی از ارتقاء نادرست سیستم نیز می‌توانند باعث خرابی نرم افزار شوند. گاهی اوقات، ارتقاء ممکن است به اشتباه انجام شود و فایل‌های مورد نیاز برای عملکرد صحیح هارد دیسک، حذف یا خراب شوند. البته نکته حائز اهمیت این است که حل اکثر مشکلات هارد دیسک که مربوط به نرم‌افزار هستند نسبتا ساده‌تر از سایر مشکلات است.

پیشنهاد مطالعه: هارد اینترنال چیست؟

گرمای بیش از حد

گرمای بیش از حد نیز می‌تواند به هارد دیسک آسیب برساند. بالا بودن دما به طور مداوم، می‌تواند اجزای فیزیکی و الکترونیکی را دچار آسیب کند. این موضوع خصوصا زمانی مشکل‌ساز می‌شود که هارد دیسک در یک محفظه با تهویه ضعیف قرار گرفته باشد.

در سیستم‌های کامپیوتری مدرن، از فن‌ها و هیت سینک‌های باکیفیتی برای خنک کردن قطعات استفاده می‌شود. اما زمانی که این سیستم‌های خنک کننده از کار می‌افتند یا این که دیگر به طور موثر عمل نمی‌کنند، گرمای حاصل می‌تواند منجر به اختلال در عملکرد هارد دیسک شود.

مشکلات مربوط به گرما، معمولا زمانی ایجاد می‌شوند که رایانه یا لپ تاپ را در مکانی با دمای بالا قرار می‌دهید. گاهی نیز این مشکلات به خاطر کار کردن هارد دیسک بیشتر از ظرفیت خود رخ می‌دهند. بنابراین، برای این که طول عمر هارد دیسک و سیستم کامپیوتری را افزایش دهید، ضروری است که سیستم را در محیطی با دمای کنترل شده نگهداری کنید تا از داغ شدن زیاد از حد آن جلوگیری کنید.

خطاهای انسانی

خطاهای انسانی نیز می‌توانند علت خراب شدن هارد باشند. حذف تصادفی یا فرمت کردن هارد دیسک، برخی از خطاهای رایج کاربران هستند که ممکن است منجر به از دست دادن داده‌ها و خرابی هارد دیسک شوند.

گاهی نیز اعمال تغییرات نادرست در تنظیمات سیستم می‌تواند منجر به مشکلات درایو شود. برای مثال تنظیمات نادرست بایوس (BIOS) یا پیکربندی سیستم، ممکن است منجر به اختلالاتی شوند که در صورت حل نشدن می‌توانند یک هارد دیسک را از کار بیندازند.

علاوه بر این، زمانی که دانش کافی برای نصب هارد دیسک را نداشته باشید و آن را به طور نادرست نصب کنید، ممکن است به این قطعه آسیب بزنید. از آنجایی که ناآگاهی یا غفلت در هنگام نصب هارد دیسک یا کار با آن می‌تواند عواقب شدیدی در پی داشته باشد، بهتر است این کار را به افراد کارشناس در این زمینه بسپارید.

پیشنهاد مطالعه: بهترین هارد دیسک اینترنال برای گیم

نفوذ رطوبت 

نفوذ رطوبت و آب به دستگاه‌های الکترونیکی همیشه یک اتفاق ناخوشایند است و می‌تواند صدمات زیادی بر جای بگذارد. در حال حاضر فقط دستگاه‌های محدودی امکان محافظت کافی از قطعات در برابر آب را دارند. این به این معناست که اکثر محصولات موجود در بازار به نحوی طراحی نشده‌اند که بتوانند برابر ورود آب یا دیگر مایعات دوام بیاورند. آب باعث ایجاد نوسانات ناخواسته در جریان الکتریکی می‌شود که می‌تواند به دستگاه شما آسیب جدی وارد کند.

نقص‌های ساخت

برخی از کاربران، چند روز پس از خرید یک هارد دیسک کاملا جدید از یک تولیدکننده معروف، متوجه از کار افتادن آن می‌شوند. در حقیقت بسیاری از تولیدکنندگان و فروشندگان، هارد دیسک‌ها را بدون آزمایش یا بررسی مناسب به مشتریان خود تحویل می‌دهند. به‌علاوه از آنجایی که این قطعات به تعداد انبوه تولید می‌شوند احتمال وجود نقص در تعدادی از آن‌ها وجود دارد. در این شرایط باید با فروشنده‌ای که هارد دیسک را از او خریدید تماس بگیرید و مشکل را شرح دهید. توصیه می‌کنیم از برندهای معتبر و فروشندگان شناخته شده خریداری کنید، تا مسئولیت حل این عیوب را بر عهده بگیرند.

جابجایی نامناسب

هارد دیسک‌ها قطعات حساسی هستند و عدم نگهداری درست از این قطعات، می‌تواند باعث اختلال در عملکرد آن‌ها شود. به همین خاطر توصیه می‌کنیم که اگر هارد دیسک داخلی است و در کامپیوتر یا لپ‌تاپ قرار گرفته، این تجهیزات را به درستی حمل کنید و از آن‌ها در برابر آسیب محافظت کنید. هارد دیسک اکسترنال دوام بالاتری نسبت به مدل‌های اینترنال دارند اما همچنان در معرض آسیب هستند. بنابراین این هاردها را نیز در یک محیط مناسب و به دور از لرزش یا ضربه نگهداری کنید.

نتیجه گیری 

درک دلیل خراب شدن هارد اینترنال می‌تواند به شما کمک کند که تا حد امکان از خرابی این قطعه حیاتی جلوگیری کنید. با این حال، فرسودگی مکانیکی و نقص‌های ساخت از آن دسته عواملی نیستند که بتوانید هارد دیسک را از آن‌ها نجات دهید. به همین خاطر اگر چند سالی است که از یک هارد دیسک استفاده می‌کنید، حتما از اطلاعات‌تان یک نسخه پشتیبان بر روی یک هارد دیسک دیگر یا فضای ابری، تهیه کنید. به‌علاوه اگر صداهای عجیب و غریب از هارد دیسک به گوش‌تان می‌رسند، حتما آن را به یک کارشناس نشان دهید تا در صورت وجود مشکل آن را حل کند و مانع از خرابی دائمی هارد دیسک شود. 

سوالات متداول 

1. از کجا بفهمم هارد دیسکم خراب شده است؟

رایج‌ترین نشانه‌های خرابی هارد دیسک شامل فریز شدن صفحه‌نمایش، کند شدن عملکرد سیستم، صداهای غیرمعمول و گرم شدن بیش از حد لپ تاپ یا کامپیوتر هستند.

2. آیا می‌توان داده‌های یک هارد دیسک خراب را بازیابی کرد؟

بله، امکان بازیابی اطلاعات از یک هارد دیسک خراب وجود دارد. اما باید توجه داشت که شانس موفقیت بازیابی، به شدت آسیب بستگی دارد.

3. آیا اختلال در عملکرد هارد دیسک می‌تواند روی عملکرد کلی سیستم تاثیر بگذارد؟

بله یک هارد دیسک خراب می‌تواند به طور قابل توجهی سرعت کامپیوتر را در هنگام خواندن یا نوشتن داده‌ها کاهش دهد.