آموزش گام‌به‌گام نحوه ارتقا رم کامپیوتر

لوازم الکترونیکی با گذر زمان و پیشرفت روزافزون فناوری، کاربرد بیشتری در زندگی روزمره و کاری ما انسان‌ها پیدا کرده‌اند. این لوازم شامل گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها، لپ‌تاپ‌ها و کامپیوترها هستند و حکم دستیارهای هوشمندی را دارند که به تمام کارهای مهم ما سرعت می‌بخشند. باسابقه‌ترین و مطمئن‌ترین این ابزارها، کامپیوترها هستند. این دستگاه‌ها، برای دهه‌های طولانی همراه ما بوده‌اند و امور بسیاری از جمله برقراری ارتباط، انجام محاسبات، ذخیره اطلاعات و... را تسهیل کرده‌اند. کامپیوترها از هنگام اختراع شدن تا به امروز، دستخوش تغییرات و پیشرفت‌های زیادی شده‌اند و اجزای مختلف آن‌ها، نسبت به گذشته پاسخگوی نیازهای بیشتری خواهند بود. یکی از وظایف مهم کامپیوتر، ذخیره اطلاعات است که رابطه مستقیمی با پردازش سیستم دارد.

حافظه رم، از اصلی‌ترین اجزای کامپیوتر است که ظرفیت آن، عامل تعیین‌کننده‌ای در سرعت اجرا و پردازش برنامه‌های مختلف می‌باشد. این حافظه برای ذخیره موقت اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرد و انواع مختلفی دارد. در برخی مواقع، ممکن است ظرفیت پایین این بخش، عملکرد کامپیوتر شما را با مشکل مواجه کند و موجب کندی و آسیب به پردازنده اصلی آن شود. در این صورت، با این مطلب از بروزکالا به شما کمک خواهیم کرد تا نحوه بالا بردن رم کامپیوتر را بیاموزید.

سرفصل‌های مقاله

• چگونه متوجه کمبود حافظه رم کامپیوتر خود شویم؟
• ارتقا رم کامپیوتر چه ضرورتی دارد و نتیجه آن چیست؟
• چگونه رم کامپیوتر خود را ارتقا دهیم؟
• نکات مهم در مورد نحوه ارتقا رم کامپیوتر

چگونه متوجه کمبود حافظه رم کامپیوتر خود شویم؟

حافظه رم یا همان RAM (Random Access Memory)، از مهم‌ترین بخش‌های یک کامپیوتر است که اطلاعات را به صورت موقت ذخیره می‌کند تا در هنگام نیاز، سریع‌تر به آن‌ها دسترسی پیدا کنیم. ماژول رم کامپیوتر می‌تواند به صورت یک تراشه باشد که روی نوارهای کشیده‌ای نصب می‌شود که به آن Dual inline گفته می‌شود؛ یا می‌تواند در فرم DIMM و متصل به مادربرد باشد. ماژول نوع دوم، قابل تعویض و جابه‌جایی است و در صورت نیاز، می‌توان آن را ارتقا داد. سه نشانه، مبنی بر این خواهند بود که رایانه شما نیاز به ارتقای این حافظه دارد که عبارتند از:

1. کندی در باز شدن فایل‌ها و نرم‌افزارها

تقریبا همه کامپیوترهای امروزی باید به کلیک شما بر روی آیکون‌های مربوط به نرم‌افزارها، به سرعت پاسخ دهند و آن را باز کنند. در صورتی که باز شدن یک فایل یا نرم‌افزار به زمانی بیش از یک یا دو ثانیه نیاز داشته باشد، این مسلئه نشان می‌دهد که دستگاه شما بخش زیادی از حافظه را مصرف می‌کند و در نتیجه با کمبود رم مواجه است. در این حالت، بخش آزاد حافظه رایانه شما برای باز کردن سریع نرم‌افزارها و فایل‌ها کافی نمی‌باشد.

2. پیغام رایانه مبنی بر خطای حافظه یا اشغال بیش از 80 درصد آن

در ویندوز به بخش Task Manager و در Mac به Activity Monitor بروید و در لینوکس ترمینال عبارت vmstat را تایپ نمایید. با این کار، درصد حافظه مورد استفاده شما نمایش داده خواهد شد. توجه کنید که هرچه تعداد نرم‌افزارهایی که به صورت هم‌زمان باز کرده‌اید بیشتر باشد، مقدار حافظه استفاده‌شده در رایانه شما نیز بالاتر خواهد بود. پس بهتر است جهت مشاهده نتایج صحیح، این کار را بلافاصله پس از فعال شدن سیستم عامل انجام دهید تا حافظه اشغال‌شده در حالت پایه را ببینید.

3. عدم توانایی سیستم در اجرای تعداد زیادی نرم‌افزار به صورت هم‌زمان 

کامپیوتر شما باید بتواند چندین نرم‌افزار را هم‌زمان و بدون افت عملکرد اجرا کند؛ مگر برنامه‌های سنگین مانند نرم‌افزارهای ساخت انیمیشن یا امور گرافیکی سنگین. اگر نتوانید برنامه‌های ساده‌ای مانند ورد، مرورگر یا پاورپوینت را به صورت هم‌زمان اجرا کنید، آموزش نحوه ارتقای رم کامپیوتر برای شما ضروری است.

پیشنهاد مطالعه: بهترین راه های افزایش سرعت کامپیوتر

ارتقا رم کامپیوتر چه ضرورتی دارد و نتیجه آن چیست؟

RAM بخشی است که هر کامپیوتر برای نگه‌داری موقت داده‌های مورد نیاز خود از آن استفاده می‌کند و بنابراین، قسمتی ضروری می‌باشد. پس لازم نیست که مدام اطلاعات موجود در هارد دیسک یا SSD بررسی گردد. به همین علت است که ارتقای حافظه رم، یکی از راه‌های افزایش سرعت و عملکرد سیستم است و هرچه دستگاه شما رم بیشتری داشته باشد، برنامه‌های آن روان‌تر و بدون مشکل اجرا می‌شوند. زمان راه‌اندازی سریع‌تر، استفاده بی‌وقفه و بدون تاخیر از مرورگر، FPS بالاتر در اجرای بازی‌ها، آزادی عمل در مولتی‌تسکینگ، همگی از مزایای ارتقا رم کامپیوتر هستند. این عمل موجب دسترسی به منابع بیشتر جهت پردازش موقت داده‌ها از هارد دیسک به سی‌پی‌یو می‌شود. حتی پرسرعت‌ترین هارد SSD نیز در مقایسه با انواع رم کامپیوتر، کند می‌باشند. به طور کلی، ارتقا رم رایانه نتایج زیر را به دنبال خواهد داشت:

•  افزایش سرعت دستگاه
•  تجربه بهتر در کار با مرورگرهای وب
•  عملکرد بهینه کامپیوتر در رندرگیری و ویرایش فیلم و عکس
•  افزایش سرعت کلی رایانه موقع راه‌اندازی و اجرای هر برنامه

در پاسخ به این سوال که آیا ارتقا رم با ریسک همراه است، باید گفت که هر کاری، ریسک‌های خود را دارد. مثلا امکان دارد در صورت عدم مهارت کافی، هنگام تعویض رم به سایر سخت‌افزارهای حساس کامپیوتر آسیب بزنید یا موقع باز شدن کیس، خدمات گارانتی آن را از دست بدهید.

پیشنهاد مطالعه: روش های ارتقا سی پی یو کامپیوتر

چگونه رم کامپیوتر خود را ارتقا دهیم؟

در این بخش، آموزش بالا بردن رم کامپیوتر به صورت گام‌به‌گام ارائه خواهد شد. البته نکاتی که قبل و هنگام انجام آن باید بدانید، در قسمت نکات مهم شرح داده می‌شوند.

1. سیستم خود را خاموش کرده و منتظر خنک شدن آن بمانید.
2. تمامی کابل‌ها، سوکت‌ها و متعلقات را از کیس کامپیوتر جدا کنید و از جدا بودن سیم برق مطمئن شوید.
3. کیس کامپیوتر را با توجه به دستورالعمل، باز کنید و محل هر پیچی که باز می‌کنید را به خاطر بسپارید.
4. اجزای داخلی کیس دستگاه، به ولتاژ اضافه بسیار حساس هستند. به همین جهت، قسمتی از بدنه فلزی کیس را با دست خود لمس کنید تا ولتاژ اضافی احتمالی که مقدار ناچیزی است، تخلیه شود.
5. محل رم و اسلات‌های قرارگرفته روی مادربرد را پیدا کنید.
6. اگر قصد تعویض رم خود را دارید، گیره‌های کنار رم را به بیرون فشار دهید تا رم آزاد شود.
7. پس از آزاد کردن رم، آن را از داخل اسلات خارج نمایید. [بررسی انواع اسلات روی مادربرد و رم]
8. حالا نوبت به جایگزین کردن رم جدید می‌رسد. اگر می‌خواهید ماژول‌های رم جدیدی را اضافه کنید، کافی است اسلات‌های خالی را پیدا نمایید.
9. در صورتی که قرار است دو ماژول رم را نصب کنید، آن‌ها را به حالت یکی‌درمیان و در مکانی دور از پردازنده نصب کنید. معمولا رنگ خود اسلات‌های روی مادربرد هم به صورت یکی‌درمیان است.
10. حتما به شیار و جهت ماژول‌های رم دقت کنید و قبل از جا انداختن رم، در نظر داشته باشید که گیره‌ها باید باز باشند. توجه کنید که جا انداختن ماژول‌های رم به فشار زیادی نیاز ندارند اما گاهی اوقات حتی با جا انداختن اصولی و درست نیز گیره‌ها به طور خودکار بسته نمی‌شوند. در این حالت باید گیره‌های اطراف را به داخل قفل کنید تا ماژول کاملا ثابت شود.
11. برای اتصال رم، دقت نمایید که تنها از لبه‌های رم آن را نگه‌دارید و به کانکتورها دست نزنید.
12. یک بار بدون بستن کیس، کابل‌های لازم را متصل کرده و سیستم را روشن کنید. معمولا پس از ارتقا، بوت شدن سیستم کمی بیشتر از حالت عادی طول می‌کشد و ممکن است سیستم، خود به خود یک بار خاموش و روشن نیز بشود. می‌توانید در بایوس دستگاه، سرعت و تایمینگ رم‌ها را چک نمایید و در صورت امکان پروفایل‌های اورکلاک خودکار XMP و یا A-XMP را هم فعال کنید تا رم‌ها در سرعت بالاتری فعال گردند.
13. در صورتی که مشکلی ایجاد نشد، کیس کامپیوتر خود را ببندید و توجه داشته باشید که پیچ‌های کیس نیز نیاز به فشار زیادی برای بسته شدن ندارند و در صورت اعمال فشار بالا ممکن است هرز شوند.
14. پس از روشن شدن سیستم، از طریق بخش Task Manager یا کلیک راست کردن روی This PC، گزینه Properties را انتخاب نمایید.
15. در این قسمت، به دنبال اطلاعات حافظه بگردید و کل ظرفیت حافظه رم را مشاهده کنید. برای دیدن مشخصات بیشتر رم نصب‌شده می‌توانید از برنامه CPU-Z استفاده کنید.

پیشنهاد مطالعه: نحوه ارتقا کارت گرافیک کامپیوتر و لپ تاپ

نکات مهم در مورد نحوه ارتقا رم کامپیوتر

در حال حاضر رم کامپیوتر از چه نوعی است؟

اولین موضوعی که باید بررسی کنید، مشخصات رم فعلی سیستم شماست. راه‌های مختلفی جهت تشخیص مشخصات رم در دستگاه وجود دارد که می‌توانید بر اساس نوع سیستم عامل خود، از آن‌ها کمک بگیرید. در ضمن با استفاده از این روش‌ها، میزان ظرفیت رم اشغال شده توسط نرم‌افزارها و حتی جزئیاتی در مورد نوع و مدل را می‌توان مشاهده کرد. در ساده‌ترین حالت ممکن، اگر از ویندوز 10 استفاده می‌کنید، با طی کردن مراحل زیر خواهید توانست ظرفیت حافظه RAM فعلی خود را مشاهده نمایید:

1. روی Taskbar کلیک راست کنید و گزینه Task Manager را انتخاب نمایید. این کار را می‌توانید با فشردن دکمه‌های Ctrl + Shift + Esc نیز انجام دهید.
2. سپس تب Performance را پیدا کرده و قسمت Memory را بیابید. در این بخش ظرفیت فعلی رم خود بر حسب گیگابایت را می‌توانید ببینید.

به چه حافظه رمی احتیاج دارید؟

در مسیر آموزش ارتقا رم کامپیوتر برای پاسخ به این سوال، لازم است که به عوامل زیر توجه داشته باشید:

1. نوع استفاده عاملی بسیار مهم است؛ کارهای سنگین مثل بازی‌های سطح بالا، ویرایش ویدیو و استریم به رم بیشتری احتیاج دارند. پس برای عملکرد روان سیستم، حداقل به رم 16 گیگابایتی نیاز خواهید داشت. اما برای وب‌گردی معمولی یا اموری مثل پردازش متن، رم 8 گیگ کفایت می‌کند.
2. باید دانست که رم چندان ارزان نیست؛ بنابراین بهتر است تا بر اساس نیاز و بودجه خود، اقدام به خرید از فروشندگان معتبر کنید.
3. لازم به ذکر است که هر سیستمی می‌توان از مقدار مشخصی رم پشتیبانی کند و این فاکتور به سایر مشخصات سیستم از جمله پردازنده آن بستگی دارد. 

رایانه شما از چه میزان رم جدید پشتیبانی می‌کند؟

هر کامپیوتر دارای دو محدودیت اصلی برای بیشترین مقدار رم قابل پشتیبانی است: اولی مادربرد و دیگری، سیستم عامل. اما از کجا باید بیشترین مقدار رم قابل پشتیبانی توسط مادربرد را تشخیص دهیم؟ هر مادربرد دارای تعداد مشخصی اسلات جهت اتصال رم است. برای اطلاع از تعداد آن‌ها کافی است کیس دستگاه را باز نموده و تعداد اسلات‌های قرارگرفته بر روی مادربرد را ببینید. مادربردهای امروزی معمولا 4 اسلات روی خود دارند. در مرحله بعد، بایستی به دفترچه راهنمای مادربرد و یا وب‌سایت شرکت سازنده آن مراجعه کنید و حداکثر ظرفیت RAM آن را پیدا نمایید. ابزارهایی مانند Speccy by CCleaner نیز برای همین منظور ارائه شده‌اند تا اطلاعات جزئی مربوط به مادربرد را برای شما نمایش بدهند.

به طور مثال اگر مادربرد شما 4 اسلات داشته باشد و حداکثر از 32 گیگابایت رم پشتیبانی کند، خواهید توانست 4 عدد رم 8 گیگابایتی را روی آن نصب کنید. همچنین باید دقت داشته باشید که مادربرد از مدل‌های رم جدید پشتیبانی کنند؛ مثلا امکان دارد مادربرد شما از میان انواع رم ddr از رم‌های DDR3 پشتیبانی کند در حالی که امروزه رم‌های موجود در بازار، عموما از نوع DDR4 هستند. بنابراین بهتر است اول انواع رم رایانه را بشناسید و سپس با توجه به قابلیت‌های سیستم خود، محصول جدید را خریداری کنید. در صورتی که در حال حاضر یک یا دو ماژول روی دستگاه شما نصب شده است، بهتر است که با جستجو در اینترنت یا بازارهای کامپیوتر به دنبال رم‌های فعلی روی دستگاهتان باشید.

اگر خوش‌شانس باشید، می‌توانید با افزودن رم‌های کاملا مشابه از نظر ظرفیت و فرکانس و تایمینگ و برند، بدون بروز مشکل رم‌های جدید را در کنار نمونه‌های فعلی نصب کنید. اگر محصولات مشابه و سازگار با رم‌های فعلی روی سیستم خود را پیدا نکردید و یا بودجه زیادی جهت ارتقای آن نداشتید، می‌توانید فروش رم‌های فعلی و جایگزین کردن آن‌ها با نمونه‌های جدید را هم در نظر داشته باشید. البته باس رم نیز باید با مادربرد و رم‌های قبلی سازگاری داشته باشد. اگر غیر از این باشد، ممکن است عملکرد سیستم دچار اختلال شده یا رایانه بوت نشود. در مسیر نحوه بالا بردن رم کامپیوتر در مورد محدودیت‌های سیستم عامل باید گفت که سیستم عامل‌های 32 بیتی حداکثر از 4 گیگابایت رم پشتیبانی می‌کنند؛ حتی اگر مادربرد شما تعداد اسلات‌های بیشتری داشته باشد. در حالی که این مقدار در ویندوزهای 64 بیتی بیشتر است؛ مثلا ویندوز 10 نسخه 64 بیتی خواهد توانست حداکثر از 128 گیگابایت رم پشتیبانی نماید. در صورتی که ویندوز Home Premium 7 نهایتا تا 16 گیگابایت را پوشش می‌دهد.

سخن پایانی

کامپیوترها از مهم‌ترین دستاوردهای بشری هستند که قادر به انجام امور زیادی همچون ذخیره داده‌ها، انجام محاسبات، برقراری ارتباط، نمایش محتوا و... هستند. این ابزارها شامل قسمت‌های مختلفی هستند که هر کدام از آن‌ها، مسئولیت کار خاصی را بر عهده دارد. یکی از مهم‌ترین این اجزا، حافظه RAM است که وظیفه ذخیره موقت اطلاعات مورد نیاز را دارد تا سرعت دسترسی به آن‌ها افزایش یابد. گاهی نیاز است برای بهبود عملکرد پردازش دستگاه به فکر افزایش سرعت رم کامپیوتر باشید. در این مطلب آموزش ارتقا رم کامپیوتر به صورت گام‌به‌گام توضیح داده شد و نکات مهم آن از جمله سازگاری رم با دستگاه و نحوه تشخیص نیاز سیستم به ارتقا رم ارائه شد تا شما عزیزان در هنگام انجام این عمل، از روش صحیح اقدام نمایید.

سوالات متداول

1) چگونه باید بفهمیم که دستگاه ما به ارتقا رم احتیاج دارد؟

در هنگام کندی در باز شدن فایل‌ها و نرم‌افزارها، پیغام رایانه مبنی بر خطای حافظه یا اشغال بیش از 80 درصد آن و یا عدم توانایی سیستم در اجرای تعداد زیادی نرم‌افزار به صورت هم‌زمان، کامپیوتر احتمالا به ارتقا رم نیاز خواهد داشت.

2) در هنگام تعویض رم، باید به چه نکاتی توجه داشته باشیم؟

موقع تعویض RAM باید به نکات مهمی مانند رم فعلی کامپیوتر، نوع رم مورد نیاز و میزان رم قابل پشتیبانی توسط سیستم خود توجه داشته باشیم.