دلایل کاهش و افزایش طول عمر و عملکرد کامپیوتر

کامپیوترها هم مثل هر ابزار دیجیتال دیگری، طول عمر مفیدی دارند. متاسفانه، طول عمر متوسط بسیاری از ابزار دیجیتال چندان طولانی نیست، به خصوص اگر به درستی نگهداری نشوند. این یعنی بعد از مدتی، عملکرد کامپیوتر کند می‌شود و استفاده از آن خسته کننده خواهد شد. بسیاری از مشاغل به کامپیوتر وابسته هستند و در شرایطی که کامپیوتر کند باشد، بهره‌وری کارمندان با مشکل روبرو می‌شود. اگر شما هم می‌خواهید بدانید طول عمر مفید و عملکرد سیستم کامپیوتر چقدر است و چگونه می‌توانید این طول عمر را افزایش دهید با ما همراه شوید.

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

چرا بعد از مدتی عملکرد کامپیوترها کند می‌شود؟
نشانه‌های کم شدن عمر کامپیوتر
１. روشن شدن آهسته
２. عملکرد ضعیف برنامه
３. مشکل با چندوظیفگی
４. فن پر سر و صدا
راه‌های افزایش عمر کامپیوتر
１. کامپیوترتان را مرتب تمیز کنید
２. از سیگار کشیدن، خوردن و آشامیدن در اطراف کامپیوتر بپرهیزید
３. به طور منظم به‌روزرسانی نرم‌افزار را انجام دهید
４. برنامه‌های غیرضروری را حذف کنید
５. سخت افزار را به روز کنید
６. حذف کوکی‌ها و فایل‌های موقت
７. زیاد کامپیوتر را جابه‌جا نکنید
８. با رایانه‌تان مثل کلید برق رفتار نکنید

چرا بعد از مدتی عملکرد کامپیوترها کند می‌شود؟

تقریبا همچون هر فناوری دیگری، رایانه‌ها نیز به خاطر استفاده روزمره دچار فرسودگی می‌شوند. با گذشت زمان، اجزای داخل کامپیوتر در معرض گرمای شدید قرار می‌گیرند و دچار کاهش عملکرد می‌شوند. علاوه بر این، نرم‌افزارهایی که بر روی رایانه خود اجرا می‌کنید به‌روزرسانی‌هایی را دریافت می‌کنند که اغلب نیاز به افزایش عملکرد کامپیوتر دارند. در این شرایط کامپیوتر شما باید سخت‌تر کار کند تا این برنامه‌های را اجرا کند، زیرا نیازهای عملکردی آن افزایش یافته است. از طرف دیگر، اگر به‌روزرسانی سیستم عامل یا نرم افزارها را انجام ندهید، رایانه در برابر ویروس‌ها و سایر حملات آسیب پذیرتر می‌شود. 

در نهایت پس از مدتی، یا باید قطعات کامپیوتر را تعویض کنید یا اقدام به خرید کامپیوتر جدید کنید، زیرا سخت افزار رایانه شما دیگر نمی‌توانند خود را با این نیازها مطابقت دهند. علاوه بر این عناصر انسانی مثل ضربه خوردن کامپیوتر، ریخته شدن مایعات روی آن یا جمع شدن گرد و غبار در کامپیوتر نیز می‌توانند علت کوتاه شدن عمر مفید کامپیوتر باشند. به طور میانگین طول عمر مفید برای رایانه‌های رومیزی بین پنج تا هفت سال و برای لپ‌تاپ‌ها سه تا پنج سال است. البته‌ این زمان بسته به نحوه استفاده‌تان از دستگاه، می‌تواند بیشتر یا کمتر هم شود.

پیشنهاد مطالعه: 8 روش کاهش دمای سیستم کامپیوتر

نشانه‌های کم شدن عمر کامپیوتر

مراقبت از کامپیوتر و نگهداری از آن در شرایط درست، طول عمر کامپیوتر را افزایش می‌دهد. اما در نهایت، باید پس از مدتی کامپیوترتان را تعویض کنید. اگر فکر می‌کنید کامپیوترتان به پایان عمرش نزدیک شده، در اینجا چند نشانه وجود دارد که به شما می‌گویند درست فکر کرده‌اید یا نه.

１. روشن شدن آهسته

اکثر رایانه‌های جدید در 30 ثانیه یا کمتر روشن می‌شوند. با گذشت زمان، راه‌اندازی یا روشن شدن کامپیوتر کمی طولانی‌تر می‌شود. در شرایطی که روشن شدن کامپیوترتان بیش از یک دقیقه طول می‌کشد، وقت آن است که به تعویض رایانه‌تان فکر کنید. البته اگر رایانه‌تان نسبتا جدید است ولی روشن شدن آن خیلی طول می‌کشد، ممکن است هنگام راه‌اندازی، برنامه‌های زیادی به طور خودکار بارگیری شوند.

در این شرایط کاهش تعداد برنامه‌هایی که به طور خودکار بارگذاری می‌شوند (به ویژه برنامه‌هایی که بر سخت‌افزار رایانه‌تان تاثیرگذار هستند) می‌تواند زمان راه‌اندازی را بهبود بخشد.

２. عملکرد ضعیف برنامه

اگر اخیرا متوجه شده‌اید که هنگام باز کردن یک برنامه، مدت زیادی طول می‌کشد تا شروع به کار کند یا اگر برنامه‌ها سرعتی مثل گذشته ندارند، ممکن است این به این معنی باشد که سخت افزار رایانه‌تان دچار مشکل شده است. این عامل باعث فرسودگی سیستم و نیاز به تعویض آن می‌شود.

３. مشکل با چندوظیفگی

اگر زمانی که چندین برنامه در حال اجرا هستند یا چندین برگه در مرورگر اینترنت باز هستند، سرعت و عملکرد رایانه‌تان آهسته‌تر می‌شود، ممکن است به یک رایانه جدید نیاز داشته باشید. البته‌ در برخی شرایط، این که کامپیوتر قادر به چندوظیفگی یا مولتی تسکینگ نیست احتمالا به خاطر عدم وجود رم کافی است. در این موقعیت می‌توانید کمی رم اضافه کنید تا عملکرد کامپیوتر بهتر شود. ارتقای پردازنده کامپیوتر هم می‌تواند در این راستا موثر باشد. اگر همچنان عملکرد کامپیوتر کند بود، زمان آن رسیده که کامپیوتر را عوض کنید.

پیشنهاد مطالعه: راهنمای خرید کامپیوتر خانگی و ادارای

４. فن پر سر و صدا

از زمانی که کامپیوتر را روشن می‌کنید تا زمانی که آن را خاموش می‌کنید، قطعات داخل کامپیوتر اغلب در معرض گرمای شدیدی قرار می‌گیرند. البته کامپیوترها با فن‌هایی داخلی‌ای عرضه می‌شوند که از داغ شدن بیش از حد کامپیوتر جلوگیری می‌کنند. در حالی که برای فن‌ها عادی است که هنگام اجرای وظایف پردازشی سنگین با صدای بلند بچرخند، اما اگر هنگام اجرای کارهای سبک‌تر (مانند باز کردن ایمیل خود یا استفاده از word) صدای مشابهی را بشنوید، احتمالا سخت افزار فرسوده شده‌اند و به یک رایانه جدید نیاز دارید. می‌توانید با کمک مقاله آموزش نحوه تعمیر و تعویض فن پردازنده براحتی این کار را انجام دهید.

راه‌های افزایش عمر کامپیوتر

‌کامپیوترها ابزاری گران قیمت هستند و نمی‌توان آن‌ها را گاه و بیگاه عوض کرد. زمانی که یک کامپیوتر جدید خریداری می‌کنید باید از آن به درستی مراقبت کنید تا طول عمر کامپیوتر افزایش پیدا کند. در اینجا به بهترین را‌ه‌‌های طولانی شدن عمر کامپیوتر اشاره کرده‌ایم:

１. کامپیوترتان را مرتب تمیز کنید

اطمینان از این که کامپیوترتان تا حد امکان خنک است، بخش جدایی‌ناپذیر از پروسه افزایش عمر کامپیوتر شماست. برای این کار هم باید مطمئن شوید که فن‌ها به درستی کار می‌کنند. گرد و غبار و آلودگی‌ها می‌توانند فن‌ها و پورت‌ها را مسدود کنند که این وضعیت، جریان هوا را کاهش می‌دهد و باعث داغ شدن زودهنگام قطعات می‌شود.

تمیز کردن کامپیوترها به طور کلی بسیار آسان است و تاثیر قابل توجهی روی افزایش عمر رایانه دارد. اکثر آن‌ها یک پنل کناری یا جلویی قابل جابجایی دارند که تنها با چند پیچ جدا می‌شود. زمانی که کامپیوتر خاموش است، یک قوطی هوای فشرده یا یک پارچه تمیز بردارید و با آن قطعات داخلی کامپیوتر را تمیز کنید. البته این کار به کمی دقت نیاز دارید و باید مراقب باشید هیچ سیمی آسیب نبیند یا اجزای داخلی از جای اصلی‌شان حرکت نکنند.

بیشتر بخوانید: بررسی نحوه جلوگیری از داغ کردن لپتاپ

２. از سیگار کشیدن، خوردن و آشامیدن در اطراف کامپیوتر بپرهیزید

کامپیوترهای زیادی را می‌بینیم که به خاطر ریختن مایعات یا بقایای سیگار، خراب شده یا نیاز به تعمیرات گران قیمت دارند. رعایت این نکته خصوصا برای افرادی که لپ تاپ دارند اهمیت دارد. زمانی که مایعات روی صفحه کلید لپ تاپ ریخته می‌شود، می‌تواند باعث آسیب جدی شود. زیرا در لپ‌تاپ، تمام اجزای مهم درست زیر صفحه کلید قرار گرفته‌اند. در این شرایط هر مایعی به سخت‌افزار (معمولا مادربرد گران قیمت) نفوذ می‌کند و عمر آن را کوتاه می‌کند. علاوه بر این، اگر همیشه حین کار با کامپیوتر یا لپ‌تاپ، خوراکی می‌خورید باید بدانید که بقایای غذا به راحتی در صفحه کلید گیر می‌کنند و پس از مدتی باعث می‌شوند کلیدها غیر قابل استفاده شوند.

از طرف دیگر، دود و بقایای سیگار نیز باعث آسیب‌های داخلی و خارجی به کامپیوتر می‌شوند. دود می‌تواند باعث تغییر رنگ کیس شود. همچنین باعث می‌شود لایه‌هایی از آلودگی در داخل کیس کامپیوتر و قطعات آن (همچون فن) شکل بگیرد و ضمن آهسته کردن عملکرد این قطعات، بوی ناخوشایندی را هم پخش کند. در این شرایط عمر مفید کامپیوتر کوتاه می‌شود و هزینه تعمیرات آن نیز بسیار بالا خواهد بود. پس بهتر است از ریسک کردن بپرهیزید و از کامپیوتر یا لپ‌تاپ‌تان محافظت کنید.

３. به طور منظم به‌روزرسانی نرم‌افزار را انجام دهید

اگر از سیستم عامل ویندوز استفاده می‌کنید، مطمئن شوید که به طور مرتب و هفتگی به‌روزرسانی‌های ویندوز (Windows Updates) را نصب کنید. به‌روزرسانی‌های ویندوز حاوی وصله‌ها، اصلاح‌های امنیتی و به‌روزرسانی‌های نرم‌افزار/ درایور هستند که کمک می‌کنند عملکرد سیستم روان باشد. در اکثر رایانه‌ها به‌روزرسانی‌های ویندوز به نحوی تنظیم شده‌اند که به طور خودکار نصب می‌شوند. اما بهتر است همیشه بررسی کنید تا مطمئن شوید که نصب به‌روزرسانی‌ها به درستی در حال انجام است.

همین کار را باید برای نرم افزار آنتی ویروس هم انجام دهید. اکثر این نرم‌افزارها به‌طور خودکار به‌روزرسانی می‌شوند، اما برای اطمینان باید هر هفته یا ماهانه بررسی کنید تا از نصب درست آن‌ها مطمئن شوید. نسخه‌های جدید نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس حاوی تعاریف جدیدی از ویروس/ بدافزارها هستند که می‌توانند جدیدترین باگ‌ها و ویروس‌ها را در مدت کوتاه شناسایی کرده و از بین ببرند.

دو برنامه دیگر که باید به طور منظم اجرا شوند شامل Disk Cleanup و Disk Defragmenter هستند. برنامه Disk Cleanup فایل‌های غیرضروری انتخاب شده را حذف می‌کند که فضای روی هارد دیسک‌‌تان را اشغال می‌کنند. این می‌تواند شامل محتویات سطل زباله و فایل‌های اینترنتی موقت باشد. برنامه Disk Defragmenter نیز فایل‌های روی هارد دیسک را تشخیص می‌دهد و با یکپارچه سازی فایل‌های "تکه تکه شده" به آن‌ها کمک می‌کند کارآمدتر اجرا شوند.

با توجه به وب‌سایت مایکروسافت، هنگامی که فایل‌ها را ذخیره می‌کنید، تغییر می‌دهید یا حذف می‌کنید، با گذشت زمان، تکه تکه شدن اتفاق می‌افتد. در این شرایط هارد دیسک یکپارچگی خود را از دست می‌دهد و یک سری فضاهای خالی شده یا از دست رفته روی آن ایجاد می‌شود. در این موقعیت، اطلاعات یا تغییراتی که در یک فایل یا برنامه اعمال می‌کنید اغلب در مکانی متفاوت از فایل اصلی ذخیره می‌شوند.

این کار، محل نمایش فایل در ویندوز را تغییر نمی‌دهد ولی جایی که اطلاعات برنامه یا فایل ذخیره می‌شوند را تغییر می‌دهد. این عدم یکپارچگی باعث کند شدن سرعت و عملکرد کامپیوتر می‌شود زیرا کامپیوتر برای باز کردن یک فایل باید مکان‌های مختلفی را جستجو کند. برنامه‌های Disk Cleanup و Defragmenter عموما به طور خودکار اجرا می شوند. اما باز هم ایده خوبی است که مطمئن شوید به درستی کار می‌کنند و هر برنامه را در صورت لزوم به صورت دستی اجرا کنید.

４. برنامه‌های غیرضروری را حذف کنید

هر برنامه‌ای که دیگر به آن نیاز ندارید یا از آن استفاده نمی‌کنید را حذف نصب کنید. تمام برنامه‌های که روی سیستم نصب شده‌اند فضا را اشغال می‌کنند و از حافظه یا رم استفاده می‌کنند. خلاص شدن از چیزهایی که به آن‌ها نیاز ندارید، عملکرد سیستم را به طرز چشمگیری بهبود می‌بخشد. بنابراین کمی زمان صرف کنید و یک پاکسازی اساسی انجام دهید.

پیشنهاد مطالعه: کیس کامپیوتر چیست؟

５. سخت افزار را به روز کنید

افزودن یک درایو حالت جامد (SSD) و رم اضافی واقعا می‌تواند سرعت کامپیوتر یا لپ‌تاپ را افزایش دهد. بعد از مدتی، سخت افزار کامپیوتر را با سخت افزار جدیدتر عوض کنید تا متوجه تاثیر چشمگیر این کار در بهبود سرعت سیستم‌تان شوید. جایگزینی بیشتر سخت افزارها کار سختی نیست. برای مثال، نصب حافظه (RAM) به طور کلی بسیار آسان است و تاثیرات فوری آن روی سرعت سیستم، شما را متعجب خواهند کرد.

البته خرید هارد ssd نسبت به انواع دیگر آن گزینه بهتری است توجه داشته باشید به اندازه کافی فضای آن بزرگ باشد. این باعث می‌شود بعدها نیاز به ارتقاء و صرف هزینه نداشته باشید.

پیشنهاد مطالعه: حافظه SSD چیست ؟

６. حذف کوکی‌ها و فایل‌های موقت برای افزایش طول عمر مفید کامپیوتر

این فایل‌ها نیز به مرور زمان جمع می‌شوند و سرعت سیستم را کاهش می‌دهند. پاک کردن کوکی‌ها و فایل‌های موقت در مرورگر وب، نه تنها مقداری فضا آزاد می‌کند، بلکه به مرورگر کمک می‌کند کارآمدتر کار کند.

７. زیاد کامپیوتر را جابه‌جا نکنید

هنگامی که رایانه در حال کار کردن است، بهتر است آن را حرکت ندهید. اگر لپ‌تاپ دارید نیز به خاطر داشته باشید که آن را بیش از حد نیاز تکان ندهید یا حرکت ندهید. جابجایی زیاد از حد کامپیوتر می‌تواند به قطعات متحرک آسیب برساند و بعدا سبب بروز مشکل شود. همچنین، اگر زیاد سفر می‌کنید و قصد دارید لپ‌تاپ‌تان را همه جا همراه خود ببرید بهتر است اقدام به خرید کاور پددار لپ‌تاپ کنید تا از آسیب دیدن احتمالی آن جلوگیری کند.

８. با رایانه‌تان مثل کلید برق رفتار نکنید

بعضی از افراد برای صرفه جویی در هزینه‌های برق، رایانه خود را خاموش می‌کنند و پس از مدت کوتاهی دوباره روشن می‌کنند. اما بهتر است بدانید که برای محافظت از کامپیوتر بهتر است آن را یک بار در روز خاموش کنید. روشن و خاموش کردن مداوم آن چندین بار در روز باعث صدمه دیدن سخت‌افزار می‌شود. در حقیقت هنگامی که دمای داخل سیستم تغییر می‌کند، به قطعات فشار وارد می‌شود و این باعث انقباض و انبساط سخت‌افزار می‌شود. اگر سعی کنید این فشار را محدود کنید، سیستم‌تان دوام بیشتری خواهد داشت.

سخن پایانی

با ظهور کامپیوترها، بسیاری از کارها آسان‌تر شده و مشاغل بیشتری به وجود آمده است. با این حال، این دستگاه سودمند و پرکاربرد طول عمر مفیدی دارد که پس از اتمام آن، به تعویض قطعات یا خرید یک کامپیوتر جدید نیاز دارید. در این مقاله به عواملی که طول عمر کامپیوتر را کوتاه می‌کنند اشاره کردیم و راهکارهایی را ارائه دادیم که با کمک آن‌ها می‌توانید عمر کامپیوتر را طولانی‌تر کنید و نهایت بهره را از این ابزار دیجیتال ببرید.

سوالات متداول

1. چرا کامپیوترها اغلب بیشتر از لپ تاپ‌ها عمر می‌کنند؟

لپ‌تاپ‌ها بسیار کوچک‌تر از کامپیوترهای رومیزی هستند و در نتیجه فضای کمتری برای خنک‌سازی و دفع گرما وجود دارد. بنابراین قطعات آن‌ها اغلب حین کار کردن گرم‌تر از کامپیوتر می‌شوند و این به معنای طول عمر کمتر است.

ارتقاء قطعات لپ‌تاپ‌ها نیز دشوارتر از کامپیوترهای رومیزی است. به‌روزرسانی لپ‌تاپ‌ها در بیشتر موارد غیرممکن است زیرا جدا کردن قطعات آن‌ها و کنار هم قرار دادن آن‌ها چالش برانگیز است. همچنین، بسیاری از لپ‌تاپ‌ها دارای قطعات سفارشی هستند که نمی‌توانید آن‌ها را با قطعاتی که خودتان خریداری کرده‌اید تعویض کنید. البته دوام کامپیوتر یا لپ‌تاپ به نوع استفاده از آن‌ها نیز بستگی دارد و در برخی شرایط لپ‌تاپ‌هایی که در شرایط درستی نگهداری شده‌اند عمر طولانی‌تری از کامپیوتر دارند.

2. کامپیوترهای گیمینگ چقدر عمر می‌کنند؟

عمر کامپیوترهای گیمینگ هم مانند کامپیوترهای معمولی به نحوه استفاده از آن‌ها بستگی دارد. اگر سخت افزار کامپیوتر گیمینگ خود را ارتقاء دهید می‌توانید عمر آن‌ را افزایش دهید. اما به طور میانگین این کامپیوترها در صورت استفاده مداوم بین ۳ تا ۵ سال عمر می‌کنند.

3. آیا برند کامپیوتر تاثیری روی طول عمر آن دارد؟

بله برندهای مختلف کامپیوتر طول عمر متفاوتی نسبت به هم دارند. این به این خاطر است که برخی از برندهای شناخته شده و معتبر، از سخت افزار باکیفیت‌تری استفاده می‌کنند و به همین خاطر محصولات آن‌ها از دوام خوبی برخوردارند؛ به همین دلیل توصیه می‌کنیم که از برندهای معتبر خرید کنید.