مقایسه فرق بین رم ddr4 و ddr5

در دنیای فناوری، پیشرفت‌های مداوم و بهبودهای فنی نقش حیاتی در افزایش کارایی و عملکرد سیستم‌های کامپیوتری ایفا کرده‌اند. در این مقاله، به بررسی تفاوت رم ddr4 با ddr5 به عنوان دو نسل اساسی از حافظه‌های رم می‌پردازیم. از زمان معرفی DDR4 در سال 2014 تا ارائه DDR5 در سال 2020، تحولات چشمگیری در زمینه ظرفیت، سرعت و مصرف انرژی این حافظه‌ها رخ داده است. این تغییرات نه تنها بر عملکرد سیستم‌های رایانه‌ای تأثیرگذار بوده، بلکه نیازهای روزافزون کاربران در حوزه‌های مختلف از جمله بازی‌های کامپیوتری، برنامه‌نویسی و محاسبات سنگین را نیز پاسخ داده است. در ادامه، با جزئیات بیشتری به بررسی و مقایسه رم ddr4 و ddr5 خواهیم پرداخت تا بتوانیم دیدگاه جامعی در حین خرید حافظه رم کامپیوتر داشته باشیم.

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

• تفاوت رم ddr4 با ddr5

1. تفاوت‌های ظاهری
2. پهنای باند حافظه
3. ولتاژ
4. تفاوت ظرفیت رم‌های DDR4 و DDR5
5. تفاوت long burst در دو رم DDR4 و DDR5
6. تفاوت رم ddr4 و ddr5 در قیمت
7. مقایسه رم ddr4 با ddr5 در مصرف انرژی

• آیا مادربوردهای قدیمی‌تر می‌توانند از رم DDR5 استفاده کنند؟
• تاثیر ارتقاء از DDR4 به DDR5 بر عملکرد سیستم چیست؟
• بررسی انواع تفاوت رم های ddr4 با ddr5 در یک نگاه

تفاوت رم ddr4 با ddr5

رم‌های DDR5 نسبت به DDR4 دارای پهنای باند و سرعت بیشتری هستند که به معنای افزایش عملکرد سیستم است. DDR5 همچنین بهبودهای قابل توجهی در بهره‌وری انرژی دارد و با ولتاژ کمتری کار می‌کند، که باعث کاهش مصرف برق می‌شود. علاوه بر این، DDR5 دارای ظرفیت‌های بالاتری است که برای نیازهای پردازشی مدرن مناسب‌تر است. از نظر ساختاری، DDR5 دارای دو کانال ۳۲ بیتی است که انتقال داده را بهبود می‌بخشد، در حالی که DDR4 از یک کانال ۶۴ بیتی استفاده می‌کند. این تفاوت‌ها باعث می‌شود تا در میان انواع رم ddr، رم DDR5 برای کاربردهای پیشرفته و سیستم‌های جدیدتر مناسب‌تر باشد.

پیشنهاد مطالعه: تفاوت رم ddr3 و ddr4

تفاوت‌های ظاهری

اولین تفاوت ddr4 با ddr5 که به چشم می‌آید تفاوت در ظاهر این دو است. این دو رم پین‌های یکسانی به تعداد 288 پین دارند، اما در بررسی ظاهری متوجه یک بریدگی در کناره رم DDR5 خواهیم شد که در رم DDR4 وجود ندارد. دقت داشته باشید که همین بریدگی موجب جلوگیری از قرارگیری رم DDR5 در اسلات رم DDR4 می‌شود.

پهنای باند حافظه

پهنای باند داده 64 بیتی ماژول حافظه در رم DDR5 به دو کانال فرعی 32 بیتی مجزا تقسیم شده است که باعث می‌شود کارایی این رم افزایش پیدا کرده و تاخیر دسترسی به داده برای کنترلر حافظه کاهش پیدا کند. یکی دیگر از تفاوت های اصلی در سرعت رم ddr5 با ddr4 است. JEDEC DDR4 می‌تواند از سرعت اولیه 2133 مگاهرتز در زمان راه اندازی تا سرعت موثر تا 3200 مگاهرتز کار کند، در حالی‌که ماژول‌های رم DDR5 سرعت‌هایی بالای 4800 داشته و می‌توانند با سرعت موثر تا 6400 مگاهرتز کار کند. البته این تازه شروع کار است و سازندگان این حافظه رم در حال تلاش برای افزایش پهنای باند هستند. بنابراین اگر این تلاش‌ها موفقیت‌آمیز باشد دیدن فعالیت DDR5 با فرکانس 8000 مگاهرتز یا بیشتر نیز تعجب‌آور نخواهد بود.

پیشنهاد مطالعه: نحوه ارتقا رم کامپیوتر

ولتاژ

در DDR4، تنظیم قدرت و مدیریت برای حافظه در مادربرد یکپارچه شده و درواقع مدیریت توان از طریق مادربرد انجام می‌شود. در حالی‌که در رم DDR5 مدیریت انرژی از مادربرد به DIMM منتقل می شود. این DIMM های جدید حاوی مدار مجتمع مدیریت توان 12 ولت (PMIC) هستند که یکپارچگی سیگنال و مشکلات نویز و حاشیه تلفات ناشی از ولتاژ عملیاتی پایین را کاهش می دهد.

با این تغییر، برق در DIMM‌هایی که به انرژی زیادی نیاز ندارند، کاهش می‌یابد که در نتیجه آن آی‌سی‌های حافظه نیز DDR5 به انرژی کمتری نیاز دارند و Vdd از 1.2 ولت (DDR4) به 1.1 ولت (DDR5) کاهش می‌یابد. در واقع بررسی‌ها نشان می‌دهد که رم DDR5 در نسبت به رم DDR4 بیست درصد انرژی کمتری مصرف می‌کند.

این مقدار اگرچه ممکن است زیاد به نظر نرسد، اما در هزینه‌های عملیاتی سرورهایی که به صورت شبانه‌روزی فعال هستند تاثیر زیادی دارد. این مسئله به معنای بهبود کارایی و تنظیم قدرت در DDR5 است که در نتیجه موجب سقف بالاتری در هنگام اورکلاک کردن است. نقطه ضعف این فرآیند این است که با وجود ولتاژ پایین، ماژول‌های DDR5 در هنگام کار از DDR4 گرم‌تر می‌شوند. بنابراین برای دست‌یابی به عملکرد بالا لازم است که فناوری خنک کننده و هیت سینک خوب و مناسب در اختیار داشته باشید. 

مزیت‌های رم DDR5 نسبت به DDR4 در زمینه ولتاژ را می‌توان به طور خلاصه در موارد زیر جمع‌بندی کرد:

• تنظیم بهتر ولتاژ
• بهبود بازدهی DRAM
• کاهش مصرف برق در ماژول
• افزایش راندمان در مقابل تنظیم ولتاژ در مادربرد

پیشنهاد مطالعه: نکات مهم قبل خرید رم

تفاوت ظرفیت رم‌های DDR4 و DDR5

یکی دیگر از مشخص‌‌ترین فرق بین رم ddr4 با ddr5 در ظرفیت آنها است. هر استیک رم یا DIMM در واقع از یک گروه ماژول مجتمع جداگانه تشکیل شده که با توجه به ظرفیت رم متفاوت هستند. در رم‌های DDR4 در 16 گیگابایت بود، اما در رم‌های DDR5 این میزان به 64 گیگابایت رسیده است. البته وعده داده شده که در رم DDR5 ظرفیت به حداکثر 128 گیگابایت در هر ماژول برسد. این مسئله به کاربر اجازه می‌دهد تا با پروژه‌های بزرگ‌تر و با حافظه فشرده‌تر کار کند و به طور بالقوه تجربه‌های بازی همه‌جانبه‌تری را به وجود می‌آورد زیرا استودیوهای بازی از افزایش کلی حافظه موجود برای ویژگی‌ها و دارایی‌های بازی‌های خود بهره می‌برند. به طور کلی پهنای باند در دو رم DDR4 و DDR5 مشابه است اما معماری کانال در این دو رم متفاوت است. 
در رم‌های DDR4 در هر ماژول در هر DIMM یک کانال وجود دارد در حالی‌که این تعداد در رم‌های DDR5 به دو کانال ارتقا یافته است. این مسئله موجب می‌شود که انتقال داده با بازدهی بیشتری انجام شود و علاوه بر آن امکان دسترسی پردازنده به کانال‌های فرعی به صورت همزمان نیز بهبود یابد.

تفاوت long burst در دو رم DDR4 و DDR5

Long burst در رم DDR4 برابر با 8 بیت و Burst chop نیز برابر با 4 بیت است، در حالی که DDR5 دارای long burst برابر با 8 بیت و burst chop برابر با 16 بیت است. Burst chop به مقدار داده‌ای اشاره دارد که بخشی از آن منتقل می‌شود. burst length حجم کل داده‌های منتقل شده در یک چرخه است. 

تفاوت رم ddr4 و ddr5 در قیمت

تکنولوژی جدیدتر همیشه با هزینه‌های بالاتری همراه است. فرآیند تولید پیچیده‌تر، قطعات و مواد با کیفیت بالاتر و حجم تولید کمتر در مراحل ابتدایی، از دلایل اصلی گران‌تر بودن رم DDR5 نسبت به DDR4 هستند. با گذشت زمان و افزایش تولید، انتظار می‌رود که قیمت‌ها کاهش یابد.

مقایسه رم ddr4 با ddr5 در مصرف انرژی

DDR5 مصرف انرژی کمتری نسبت به DDR4 دارد. ولتاژ عملکرد DDR4 معمولاً 1.2 ولت است، در حالی که DDR5 با ولتاژ پایین‌تری حدود 1.1 ولت عمل می‌کند. این کاهش ولتاژ به کاهش مصرف انرژی و تولید گرمای کمتر در سیستم کمک می‌کند.

آیا مادربردهای قدیمی‌تر می‌توانند از رم DDR5 استفاده کنند؟

خیر، مادربردهای قدیمی که برای DDR4 طراحی شده‌اند، نمی‌توانند از رم DDR5 استفاده کنند. رم DDR5 نیاز به مادربردهای جدیدی دارد که دارای اسلات‌های سازگار با این نوع رم باشند. بنابراین، برای استفاده از DDR5، باید مادربرد خود را نیز به‌روزرسانی کنید.

تاثیر ارتقاء از DDR4 به DDR5 بر عملکرد سیستم چیست؟

ارتقاء از DDR4 به DDR5 می‌تواند بهبودهای قابل توجهی در عملکرد سیستم، به ویژه در برنامه‌ها و بازی‌هایی که نیازمند پهنای باند بالا و سرعت دسترسی سریع‌تر به حافظه هستند، به همراه داشته باشد. با این حال، تاثیر دقیق بسته به نوع برنامه‌ها و استفاده شما از سیستم متغیر است. در برخی از کاربری‌ها، تفاوت عملکرد ممکن است کمتر محسوس باشد.

بررسی انواع تفاوت رم های ddr4 با ddr5 در یک نگاه

 نتیجه‌گیری

پس از بررسی کامل فرق بین رم ddr4 با ddr5 می‌توان گفت که رم DDR5 نسبت به نسخه قبلی خود پیشرفت‌های فراوانی داشته که از آن جمله می‌توان به افزایش سرعت کلاک، کاهش توان مصرفی، کاهش ولتاژ کار، افزایش بازدهی، قابلیت اصلاح خطا و مدیریت توان در ماژول رم. افزایش پهنای باند در این رم باعث شده که بتواند پردازنده‌هایی با هزاران هسته را نیز تغذیه کند که همین امر به یکی از نقاط قوت در فروش این رم تبدیل شده است. علاوه بر آن وجود کیت‌های حافظه غیرباینری، مانند کیت‌های 48 و 96 گیگابایتی، باعث می‌شود که کاربر از لحاظ قیمت و ظرفیت گزینه‌های بیشتری را برای انتخاب داشته باشد. تمامی این بهبودها موجب شده که رم DDR5 یک گزینه بهتر و مناسب‌تر برای کاربران حرفه‌ای کامپیوتر باشد. 

سوالات متداول

1. آیا رم‌های DDR4 و DDR5 از نظر کارایی تفاوت محسوسی با یکدیگر دارند؟

بله. اگرچه رم DDR4 نسبت به نسخه‌های قبلی خود عملکرد بهتری دارد، اما رم DDR5 سرعت عملکردی بیشتری نسبت به رم DDR4 دارد. JEDEC DDR4 با سرعت موثر تا 3200 مگاهرتز کار می‌کند، در حالیکه رم DDR5 می‌تواند با سرعت موثر تا 6400 مگاهرتز کار کند.

2. آیا 8 گیگابایت رم DDR5 عملکرد یکسانی با 16 گیگابایت رم DDR4 دارد؟

هر دو رم 8 گیگابایتی DDR5 و 16 گیگابایتی DDR4 می‌توانند کارهای روزمره و برنامه‌های کاربردی را به طور موثری انجام دهند. با این حال، کاربرانی که اغلب با نرم‌افزارهای فشرده کار می‌کنند یا نیازهای چندوظیفه‌ای دارند، ممکن است ظرفیت بزرگ‌تر ارائه شده توسط رم 16 گیگابایتی DDR4 برایشان گزینه بهتری باشد.

3. آیا اسلات‌های رم DDR4 و DDR5 یکسان هستند؟

خیر. DDR5 طرح پین متفاوتی نسبت به مادربرد DDR4 دارد. هر دو ماژول دارای بریدگی‌های کلیدی برای قفل کردن آنها در جای خود در شیار DIMM مادربرد هستند، اما طرح پین در ماژول رم DDR5 در مقایسه با ماژول DDR4 متفاوت است. اگر بخواهید رم DDR5 را روی مادربرد DDR4 بگذارید باید بدانید که این امر تنها در مادربرد اینتل از نسل دوازدهم که دارای اسلات DDR5 است یعنی مدل Core i9 12900K امکان پذیر است و در سایر مادربردها به دلیل تفاوت اسلات دو رم DDR4 و DDR5 این امر امکان پذیر نخواهد بود.