علائم و دلایل مشکل در فن پردازنده (cpu)

آیا کامپیوتر شما مدام خاموش می‌شود؟ در این شرایط صدای فن پردازنده را نمی‌شنوید؟ اگر کامپیوتر شما این علائم را دارد، نگران نباشید. این مشکل ممکن است برای هر کاربری پیش بیاید و احتمالاً علت آن از کار افتادن فن پردازنده می‌باشد. اما علائم کار نکردن این قطعه، فقط این دو مورد نیستند. بلکه شما می‌توانید با علائم دیگری که سیستم به شما نشان می‌دهد، مطمئن شوید که خنک‌کنندۀ CPU کامپیوتر شما خراب شده است.

فروشگاه اینترنتی بروزکالا در ادامه به بررسی علائم و دلایل مشکلات فن cpu خواهد پرداخت و راه‌ حل‌هایی را نیز ارائه خواهد داد تا شما دوستان گرامی بتوانید برای برطرف کردن آن اقدام نمایید.
 
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
1.    فن پردازنده
2.    مضرات کار نکردن فن پردازنده 
3.    علائم از کار افتادن فن پردازنده چیست؟
4.    دلایل از کار افتادن فن CPU چیست؟
•    نصب نادرست فن پردازنده
•    وجود گرد و غبار
•    گزارش‌های نادرست و اشتباه BIOS
•    وجود جسم خارجی در پره‌های خنک‌کننده CPU
•    خرابی فن پردازنده
5.    راهکارهای رفع مشکل کار نکردن فن پردازنده
•    اتصال خنک‌کنندۀ پردازنده به مادربرد را بررسی نمایید.
•    نصب مجدد فن پردازنده روی مادربرد 
•    گرد و غبار فن CPU را پاک کنید
•    بررسی بلبرینگ خنک‌کنندۀ پردازنده
•    ریست کردن تنظیمات BIOS
•    تعویض فن CPU
•    تعویض مادربرد
6.    نتیجه‌گیری

فن پردازنده

تمامی قطعات کامپیوتر هنگام کار کردن، گرما تولید می‌کنند. این گرما برای سلامت اجزای دستگاه مضر است. به همین منظور، از فن روی برخی از این اجزا استفاده می‌شود تا در دمایی متعادل کار کنند. یکی از قطعاتی که دارای خنک‌کننده می‌باشد، پردازنده است. با وجود خنک‌کنندۀ CPU دما کنترل خواهد شد. این خنک‌کننده دارای انواع مختلف آبی و بادی می‌باشد. بروزکالا برای آگاهی بیشتر شما در مورد این قطعه، راهنمای خرید فن پردازنده را در اختیار شما قرار داده است.

مضرات کار نکردن فن پردازنده

تا اینجا متوجه شدیم که وظیفۀ فن پردازنده، کنترل دما و خنک نگه داشتن CPU است. اما اگر این قطعه از کار بیفتد، سیستم ما دچار چه مشکلاتی خواهد شد؟ وقتی که فن پردازنده کار نکند، سیستم شما خاموش می‌شود. این خاموش شدن ناگهانی و بدون اخطار، ممکن است باعث بروز مشکلاتی از قبیل خرابی سیستم، پاک شدن داده‌ها و اطلاعات شود. علاوه بر آن، احتمال آسیب دیدن خود پردازنده وجود دارد. گاهی حتی امکان آسیب دیدن مادربرد نیز وجود خواهد داشت. 

پیشنهاد مطالعه: برترین پردازنده (cpu) لپ تاپ و کامپیوتر در 2023

علائم از کار افتادن فن پردازنده چیست؟

احتمالاً برای شما سوال پیش آمده است که چگونه متوجه مشکل فن cpu شویم؟ وجود علائمی در کامپیوتر این موضوع را به شما نشان خواهند داد.

•    در این شرایط شما صفحه سیاه یا آبی رنگی را روی سیستم مشاهده خواهید کرد.
•    در صورتی که کیس را باز کنید، متوجه خواهید شد که این قطعه یعنی خنک‌کنندۀ پردازنده بدون حرکت است و کار نمی‌کند.
•    دستگاه شما در این شرایط بدون دادن اخطار مدام خاموش می‌شود و به صورت اتوماتیک، ری‌استارت نخواهد شد. این یعنی شما برای ری‌استارت کردن آن نیاز به فشار دادن دکمۀ پاور خواهید داشت. 
•    هنگامی که فن پردازنده از کار بیفتد، کامپیوتر بوت نمی‌شود. وقتی متوجه بوت نشدن سیستم خود شدید، حتماً به بررسی فن CPU بپردازید زیرا امکان آسیب دیدن مادربرد وجود خواهد داشت. 
•    در این شرایط، هیچ صدایی که نشان‌گر کار کردن خنک‌کننده پردازنده باشد، به گوش نخواهد رسید و علائم بوت شدن روی نمایشگر نشان داده نمی‌شود.  
•    برخی از نرم‌افزارهای اسکن سیستم نیز با بررسی سخت‌افزار کامپیوتر شما، بروز مشکل در فن CPU را نشان خواهند داد. 

دلایل از کار افتادن فن CPU چیست؟

از کار افتادن هیچ‌کدام از قطعات کامپیوتر بی‌‌دلیل نیست؛ یعنی بروز هر گونه مشکلی در سیستم علتی دارد. این موضوع در مورد فن پردازنده نیز صدق می‌کند. در این قسمت انواع علت از کار افتادن فن سی پی یو را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

1. نصب نادرست فن پردازنده

یکی از دلایل پیش پا افتاده و ساده‌ای که ممکن است باعث از کار افتادن فن پردازنده شده باشد، درست نصب نشدن آن است. پردازنده و فن روی مادربرد نصب خواهند شد. هنگام نصب این قطعات به یکدیگر باید مطمئن شوید که در جایگاه درست خود قرار گرفته‌اند. برای اطمینان پیدا کردن از این موضوع باید کیس کامپیوتر را باز کنید و درستی اتصالات آن را بررسی نمایید. 

2. وجود گرد و غبار

این بدیهی است که وقتی مدت زمانی طولانی از رایانه خود استفاده می‌کنید، در اطراف اجزا و قطعات آن گرد و غبار جمع شود. همین گرد و غبار، علت کند شدن سرعت پردازنده نیز خواهد شد. حالا اگر روی فن این قطعه گرد و غبار بنشیند، احتمال کند شدن و در بعضی مواقع از کار افتادن آن وجود خواهد داشت. به همین دلیل توصیه می‌شود که همواره خنک‌کنندۀ پردازنده خود را بررسی کنید تا تمیز باشد. اگر با سیستم خود زیاد کار می‌کنید، بیشتر به این مورد توجه کنید. به عنوان مثال یک گیمر ساعات طولانی از روز را با کامپیوتر خود کار می‌کند پس باید هر چند وقت در میان فن پردازنده گیمینگ خود را بررسی نماید تا عاری از گرد و غبار باشد.  

3. گزارش‌های نادرست و اشتباه BIOS

جالب است بدانید که مادربردهای ATX می‌توانند روی دما و سرعت فن پردازنده در تنظیمات BIOS نظارت داشته باشند. کافی است که زمان بررسی کردن دستگاه خود، سرعت این قطعه را تنظیم کرده و آن را روی BIOS اعمال نمایید. البته این را نیز در نظر بگیرید که گاهی ممکن است بایوس قادر به کنترل پردازنده نباشد؛ در نتیجه شما تصور خواهید کرد که خنک‌کنندۀ CPU از کار افتاده است. ممکن است که کانکتور برق فن پردازنده به درگاه برق پردازنده روی مادربرد وصل نباشد. مثلاً ممکن است فن پردازنده به یکی از کانکتورهای فن کیس متصل باشد.

در این حالت BIOS نمی‌تواند روی آن نظارت داشته باشد. اگر سیم برق خنک‌کنندۀ سی پی یو با مادربرد تماس ضعیفی داشته باشد یا اتصالات خنک‌کننده کثیف باشد و یا کانکتور در جای درست خود قرار نگرفته باشد، باز هم گزارش بایوس نادرست خواهد بود.

4. وجود جسم خارجی در پره‌های خنک‌کننده CPU

این احتمال وجود دارد که علت از کار افتادن فن سی پی یو شما، گیر کردن یک جسم خارجی به پره‌های آن است. شاید تعجب کرده باشید اما واقعاً ممکن است که یک جسم خارجی مانند سیم به پره‌های این فن گیر کرده باشد و همین موضوع باعث کار نکردن آن شده باشد. 

پیشنهاد مطالعه: CPU Usage چیست؟

5. خرابی فن پردازنده

درست است که خرابی هر قطعه‌ای دلیلی دارد اما این موضوع را نیز در نظر بگیرید که هر قطعه‌ای ممکن است در اثر استفاده زیاد خراب شود و از بین برود. ممکن است برایتان سوال پیش آمده باشد که علائم خرابی فن سی پی یو چیست؟ وقتی این قطعه خراب شود، صداهای عجیبی را پس از روشن کردن دستگاه خود خواهید شنید.

اگر بعد از بوت شدن سیستم، متوجه شدید که صدایی از فن به گوش نمی‌رسد هم احتمالاً این قطعه خراب شده است. اگر به هر علتی این قطعه خراب شد، باید برای تعویض آن اقدام نمایید زیرا هر رایانه‌ای برای اینکه عملکرد عادی خود را حفظ کند، باید دارای فن پردازنده سالمی باشد.

راهکارهای رفع مشکل کار نکردن فن پردازنده

تا اینجا در مورد علائم از کار افتادن فن CPU گفتیم و مروری بر دلایل کار نکردن آن داشتیم. اما آیا راهکاری برای رفع این مشکل وجود دارد؟ یعنی آیا می‌توان مشکل کار نکردن خنک‌کنندۀ پردازنده را برطرف کرد؟ بله اگر این قطعه خراب نشده باشد و از بین نرفته باشد، شما می‌توانید با روش‌هایی ساده این مشکل را برطرف نمایید. با هم نگاهی به این روش‌ها خواهیم داشت.

بررسی اتصال خنک‌کنندۀ پردازنده به مادربرد

اگر در تست فن سی پی یو در BIOS با گزارش از کار افتادن این قطعه مواجه شدید، باید کیس را باز کرده و بررسی کنید تا از وضعیت اتصال این خنک‌کننده به مادربرد مطلع شوید. اگر اتصال به درستی انجام نشده بود، باید برای رفع این مشکل فن را به درستی به کانکتور برق متصل نمایید.

نصب مجدد فن پردازنده روی مادربرد 

اگر علت به وجود آمدن این مشکل، عدم نصب درست فن پردازنده باشد، با نصب مجدد و درست آن می‌توان مشکل را برطرف کرد. هنگامی که این قطعه به درستی روی مادربرد نصب نشده باشد، کار نخواهد کرد پس باید کیس را باز کرده و برای نصب مجدد فن CPU اقدام نمایید. این کار ساده است. برای جدا کردن قطعه، ابتدا باید اتصال خنک‌کننده را از هدر آن جدا کنید. با یک پیچ‌گوشتی، پین‌های فشار را در خلاف جهت عقربه‌های ساعت 90 درجه بچرخانید و آنها را به بالا بکشید. حالا می‌توانید خنک‌کننده را جدا کنید. برای بستن و نصب مجدد باید برعکس عمل کنید. 

گرد و غبار فن CPU را پاک کنید

همان‌طور که ذکر شد، در بسیاری از مواقع گرد و غبار زیادی روی قطعات دستگاه از جمله خنک‌کنندۀ پردازنده می‌نشیند و یکی از دلایل از کار افتادگی آن نیز همین موضوع است. برای رفع این مشکل، کامپیوتر را خاموش کرده و کیس را باز نمایید. پس از اینکه این فن را درون دستگاه شناختید با یک برس کوچک به آرامی آن را تمیز کنید. به خاطر بسپارید که امکان استفاده از اسپری هوای فشرده برای تمیز کردن قطعه را نیز خواهید داشت تا به صورت کامل تمیز شود. وقتی کیس را باز کردید، اگر جسم خارجی به پره‌های آن گیر کرده باشد نیز متوجه خواهید شد. 

بررسی بلبرینگ خنک‌کنندۀ پردازنده

هنگامی که برای تمیز کردن خنک‌کنندۀ پردازنده اقدام کردید، می‌توانید به بررسی بلبرینگ آن نیز بپردازید. کافی است که بلبرینگ را روغن‌کاری نمایید.

پیشنهاد مطالعه: راهنمای خرید کول پد گیمینگ

ریست کردن تنظیمات BIOS

پیشتر ذکر شد که BIOS فن پردازنده را کنترل خواهد کرد و گاهی ممکن است اطلاعات نادرستی بدهد. برای رفع این مشکل می‌توانیم بایوس را مجدداً تنظیم کنیم. 

ابتدا دستگاه را خاموش کنید. سپس با فشار دادن دکمۀ پاور و سپس به سرعت کلید F2 وارد BIOS خواهید شد. معمولاً کلید F9 به صورت پیش‌فرض برای ورود به صفحه بایوس در نظر گرفته شده است؛ پس F9 را فشار دهید. پس از فشار دادن دکمه Esc و یا F10 باید گزینۀ Save and Exit را انتخاب کرده و Enter را بزنید. حالا سیستم شما مجدداً راه‌اندازی خواهد شد و می‌توانید پس از اتمام این مراحل و راه‌اندازی، فعالیت خنک‌کنندۀ پردازنده را بررسی نمایید. 

تعویض فن CPU

ممکن است از این قطعه در زمانی طولانی استفاده کرده باشید و همین موضوع باعث از کار افتادنش باشد. در این حالت ممکن است با روغن‌کاری عملکرد بهتری داشته باشد. اما اگر متوجه شدید که این قطعه دیگر قابل استفاده نیست و یا آسیب دیده است، باید پیش از آنکه به صورت کامل متوقف شود و کار نکند، به فکر تعویض آن باشید. با خرید خنک‌کننده پردازنده جدید و جایگزین کردن آن از بوت شدن رایانه جلوگیری خواهید کرد. 

تعویض مادربرد

آخرین راهکار تعویض مادربرد است. اگر هیچ‌کدام از راهکارهای ذکر شده کارساز نبود و حتی با خرید فن جدید نیز مشکل رفع نشد و فن نچرخید، باید برای خرید مادربرد اقدام کنید. قبل از آن نیز حتماً راهنمای خرید مادربرد را بخوانید تا با آگاهی بیشتری محصول مورد نظر خود را انتخاب نمایید و بدانید که هنگام تهیه این قطعه باید به چه نکاتی توجه کنید. 

نتیجه‌گیری

یکی از دلایلی که ممکن است باعث خاموش شدن مدام کامپیوتر شما باشد، از کار افتادن فن پردازنده و یا روشن و خاموش شدن فن سی پی یو است. البته وجود مشکل در این قطعه علائم دیگری نیز دارد که در طول این مقاله به آنها اشاره کردیم. با هم دلایل از کار افتادن خنک‌کنندۀ CPU را مرور کردیم و راه حل‌هایی از جمله تمیز کردن گرد و غبار، نصب مجدد قطعه روی مادربرد، بررسی اتصالات و... را ارائه دادیم.

برای بازدید از انواع مختلف این قطعه با برندهای مختلف و مدل‌های متنوع می‌توانید به فروشگاه اینترنتی بروزکالا مراجعه نمایید. امکان مشاوره رایگان با کارشناسان این مجموعه نیز برای شما دوستان گرامی وجود خواهد داشت.

آیا شما تا به حال با این مشکل مواجه شده‌اید؟ توانستید فن پردازندۀ خود را دوباره به کار بیندازید یا برای خرید آن اقدام کردید؟ 

سوالات متداول

1. چه برندهایی فن پردازنده با کیفیت بالا تولید می‌کنند؟

کولرمستر، کورسیر، ایسوس، دیپ کول، گرین و... برندهایی هستند که محصولات با کیفیت و خوبی به کاربر ارائه می‌دهند.

2. مشکل کار نکردن این قطعه به چه موارد دیگری بستگی دارد؟

به جز موارد ذکر شده ممکن است که خود خنک‌کننده دارای جنس مطلوبی نباشد یا کیفیت مناسبی نداشته باشد و یا حتی قبل از خرید، آسیب دیده باشد. در نتیجه شما با از کار افتادن آن روبه‌رو خواهید شد. پس همواره به خاطر بسپارید که قبل از خرید به برند، درجۀ کیفی و بسیاری از مواردی که به خود محصول مربوط است، توجه نمایید.

3. متداول‌ترین مشکلی که کار نکردن فن پردازنده به وجود می‌آورد چیست؟

وظیفۀ این قطعه، خنک نگه داشتن CPU است. وقتی از کار بیفتد، خود CPU به دلیل گرمای زیاد و حرارت بالا بیشترین آسیب را خواهد دید و معمولاً متداول‌ترین و شایع‌ترین مشکل نیز همین موضوع است.