راهنمای جامع خرید پردازنده (CPU) کامپیوتر

اجزای انگشت شماری در سیستم کامپیوتر به اندازه واحد پردازش مرکزی (CPU) مهم هستند. CPU بیشتر محاسبات واقعی کامپیوتر شما، از ایجاد منطق بازی گرفته تا اجرای برنامه‌های حرفه‌ای و انجام کارهای محاسباتی به ظاهر پیش پا افتاده را اداره می‌کند. به همین دلیل، اگر به دنبال ارتقاء این قطعه مهم در کامپیوتر خود هستید، داشتن راهنمای خرید پردازنده کامپیوتر اهمیت پیدا می‌کند. خرید CPU  خوب می‌تواند کمی گیج کننده باشد. هسته‌ها، رشته‌ها، کلاک‌ها و حافظه نهان، همگی اعداد و نمادها و نام‌گذاری‌هایی هستند که ما به آن‌ها دسترسی داریم، اما درکشان نیاز به دانش بیشتری دارد. به همین دلیل تصمیم گرفتیم این راهنمای خرید CPU کامپیوتر را برای شما تهیه کنیم. در پایان این مطلب، می‌دانید که چگونه یک سی پی یو مناسب انتخاب کنید و دقیقاً به دنبال چه چیزی باشید؟

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

1. دو سازنده اصلی پردازنده
2.  برچسب ها و نسل‌های پردازنده مرکزی
3.  هسته‌ها و رشته‌های CPU
4.  کلاک‌ها و IPC پردازنده
5.  گرافیک‌های یکپارچه
6.  قدرت و حرارت سی پی یو

برند AMD در برابر Intel

دو سازنده سی پی یو اصلی در حوزه کامپیوترهای شخصی و لپ تاپ‌ها وجود دارد: AMD و Intel. تا سال ۲۰۱۷، اینتل تنها انتخاب افراد دارای سطوح مالی مختلف بود؛ اما امروزه، چه پردازنده AMD و چه اینتل را انتخاب کنید (به شرطی که متناسب با کارهایی که می‌خواهید با سیستم جدید خود انجام دهید، دستگاه مناسب را خریداری کنید)، یک تجربه فوق العاده خواهید داشت. این بدان معنا نیست که در موارد مختلف، محصولات ساخت یک شرکت بر دیگری ارجحیت ندارد، اما تفاوت‌ها به اندازه گذشته قابل توجه نیست و عوامل دیگری نیز برای انتخاب CPU خوب وجود دارد که ممکن است برای شما مهم‌تر باشد. با این حال، در مقاله مقایسه CPU اینتل و AMD کاملا درباره این دو برند و محصولات آن‌ها در بازار ایران صحبت کرده‌ایم که می‌توانید مطالعه کنید.

یک نکته مهم این است که اگر قصد اسمبل کردن کامپیوتر را دارید، باید اجزای سازگار با یکدیگر را خریداری کنید. به‌عنوان مثال، مادربرد اینتل با پردازنده AMD کار نمی‌کند و بالعکس. می‌توانید از درایو حالت جامد (SSD) اینتل در مادربرد کامپیوتر AMD یا کارت گرافیک AMD در مادربرد Intel استفاده کنید؛ اما وقتی صحبت از CPU و خرید مادربرد می‌شود، باید محصولات سازگار با یکدیگر را تهیه کنید.

برچسب ها و نسل‌های پردازنده مرکزی

به سادگی می‌توانید با دانستن نسل پردازنده و سطح پردازنده در نسل خود، اطلاعات زیادی در مورد سی پی یو به‌دست آورید. AMD و Intel نامگذاری‌های متفاوتی برای پردازنده‌های خود دارند و توانایی رمزگشایی آن‌ها مهم است. پردازنده‌های جدید معمولاً بهتر هستند و همانطور که در این راهنمای خرید cpu توضیح می‌دهیم، شناخت CPUها بر پایه مشخصات منحصربه فرد هر یک، به شما این امکان را می‌دهد که مدل‌های مناسب را انتخاب کنید.

1. جدیدترین پردازنده‌های AMD بخشی از سری Ryzen 5000 هستند. شماره اول به نسل اشاره دارد و شماره دوم محل قرارگیری پردازنده در آن نسل را مشخص می‌کند. به‌عنوان مثال، 5600X و 5800X هر دو از سری Ryzen 5000 هستند، اما 5800X یک پردازنده سریع‌تر و تواناتر در نسل خود محسوب می‌شود. متأسفانه اعداد به خودی خود معنای چندانی ندارند. برای مثال، اگر فرض کنید پردازنده‌های Ryzen 5000 پنجمین نسل پردازنده‌های Ryzen هستند، سخت در اشتباهید. این در واقع چهارمین نسل از Ryzen و در واقع سومین تغییر معماری در پردازنده‌های این شرکت است. خود اعداد مهم نیستند و صرفا معیاری برای مقایسه محصولات محسوب می‌شوند.  پردازنده ای ام دی Ryzen 5 5600X نسبت به پردازنده ای ام دی Ryzen 9 3900X از نسل جدیدتری می باشد؛ همچنین پردازنده‌های 5800X و 5600X از یک نسل هستند، اما 5800X سریع‌تر است.
2. نوع نامگذاری اینتل نیز مشابه است. از شماره اول برای بیان نسل و از شماره دوم برای بیان موقعیت در آن نسل استفاده می‌شود. اینتل نیز مانند AMD پردازنده‌های خود را در ردیف‌های مختلفی طبقه بندی می‌کند (برای مثال Core i7 و Core i9). با دانستن این موضوع، ما می‌توانیم Intel 10900K را به‌عنوان یک پردازنده نسل دهم که در رده i9 قرار دارد دسته بندی کنیم. در این نامگذاری نیز بالاتر لزوما بهتر است. در نامگذاری سی پی یوها، هیچ چیز ساده نیست. مانند AMD، اینتل نیز گاهی از قالب نامگذاری خود خارج می‌شود. به‌عنوان مثال، 10400k و 10600k هر دو پردازنده i5 نسل 10 هستند. اما 10400 به‌طور کلی عملکرد ضعیف‌تری نسبت به 10600 خواهد داشت.اینتل همچنین یک پسوند به اکثر پردازنده‌های خود اضافه می‌کند که این پسوند، وجود عملکرد خاصی (یا عدم وجود چنین عملکردی) را مشخص می‌کند. در واقع هیچ توضیح منطقی برای حروف پسوند و معنی آن‌ها وجود ندارد، بنابراین ما این پسوندها را در اینجا برای شما لیست کرده‌ایم:

پیشنهاد مطالعه: پردازنده چیست؟

• G1-G7: سطح گرافیک
• E: جاسازی شده
• F: نیاز به گرافیک مجزا دارد
• G: شامل گرافیک مجزا است
• H: عملکرد بالا، برای تلفن همراه بهینه سازی شده است
• HK: عملکرد بالای بهینه شده برای تلفن همراه، قفل گشایی شده است
• HQ: عملکرد بالای بهینه شده برای تلفن همراه، چهار هسته‌ای
• K: قفل شکسته
• S: نسخه ویژه
• T: قدرت بهینه شده
• U: بهره‌وری توان برای تلفن همراه
• Y: قدرت بسیار کم تلفن همراه

خوشبختانه هنگام خرید CPU با پسوندهای زیادی روبه‌رو نخواهید شد. پسوندهای مهم F و K برای پردازنده‌های دسکتاپ اینتل است. برای تلفن همراه نیز HK و U متداول‌تر هستند.

هسته‌ها و رشته‌های CPU

اگر می‌خواهید نحوه انتخاب CPU خوب را بدانید، باید درباره هسته‌ها و رشته‌ها نیز اطلاعاتی داشته باشید. هسته‌ها مانند پردازنده‌های جداگانه‌ای هستند که همه با هم بر روی یک تراشه قرار گرفته‌اند. به‌طور معمول، هر یک از آن‌ها می‌توانند در یک زمان، یک وظیفه را انجام دهند و این بدان معنی است که هسته‌های بیشتر باعث می‌شود پردازنده در انجام امور چند وظیفه‌ای عملکرد بهتری داشته باشد. نرم افزارهای مدرن در استفاده هم‌زمان از هسته‌های بیشتر برای انجام بهتر وظایف خود، عملکرد خوبی دارند؛ بنابراین هسته‌های بیشتر در پردازنده می‌توانند برخی از نرم افزارها را نیز سریع‌تر اجرا کنند.

رشته‌ها تعداد وظایفی هستند که یک سی پی یو می‌تواند در هر زمان انجام دهد. بسیاری از پردازنده‌های مدرن دارای قابلیت چند رشته‌ای هم‌زمان (که در سی پی یو‌های Intel به آن hyperthreading گفته می‌شود) هستند که این امر به پردازنده‌ها اجازه می‌دهد تا از عملکرد اصلی هسته برای انجام کارهای بیشتر استفاده کنند. به همین دلیل است که اغلب، CPUهایی با چهار هسته و هشت رشته یا شش هسته و دوازده رشته را در بازار مشاهده می‌کنید. این رشته‌های اضافی به اندازه خود هسته‌ها سریع نیستند -زیرا به‌طور موثری از بخش‌هایی از پردازنده استفاده می‌کنند که کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند- اما معمولاً عملکرد آن‌ها را با اختلاف قابل توجهی بهبود می‌بخشند. برخی از نرم افزارها قادرند تا از هسته‌ها و رشته‌های بیشتری استفاده کنند. تعداد هسته‌ها و رشته‌های هر CPU نشان دهنده عملکرد بالقوه آن است. وجود هسته‌هایی بیشتر از آنچه که شما نیاز دارید، کارها را فراتر از محدوده آنچه نرم افزار توانایی انجام آن را دارد، سرعت نمی‌بخشد.

• اگر فقط می‌خواهید به ایمیل‌ها پاسخ دهید، وب گردی کنید و Netflix را تماشا کنید، دو هسته کافی است؛ اما اگر دوست دارید از انجام امور چند وظیفه‌ای با سرعت بالا لذت ببرید، چهار هسته تجربه بهتری را پیش روی شما خواهد گذاشت. پردازنده‌های اقتصادی شش هسته‌ای نیز (مخصوصاً اگر قابلیت چند رشته‌ای هم‌زمان داشته باشند) عالی هستند.
• اگر اهل بازی هستید، حداقل یک CPU چهار هسته‌ای و ترجیحاً یک پردازنده با پشتیبانی از هشت رشته را نیاز خواهید داشت. استفاده از CPU شش هسته‌ای مزایایی دارد، اما برخی از بازی‌ها را می‌توان با هشت هسته نسبتاً سریع‌تر انجام داد. فراتر از آن، عملکرد پردازنده‌های هشت هسته‌ای به‌طور کلی بسیار عالی است. به‌عنوان مثال، پردازنده ای ام دی Ryzen 7 5800X هشت هسته‌ای و ای ام دی Ryzen 9 5950X شانزده هسته‌ای در اکثر بازی‌ها عملکرد مشابهی دارند؛ در حالیکه قیمت مدل ۱۶ هسته‌ای تقریبا دو برابر است.
• اگر ویرایشگر ویدئو یا صدا هستید، ویدئوها را کدگذاری می‌کنید و یا با پایگاه‌های داده بزرگ کار می‌کنید، تعداد هسته‌های CPU بسیار مهم است. هرچند وقتی از هشت هسته فراتر می‌‎روید، جهش قابل توجهی را مشاهده نخواهید کرد. با این وجود، در عمل پردازنده‌های ۱۲ و ۱۶ هسته‌ای Ryzen 5900X و X5950 دو مورد از بهترین پردازنده‌های چند رشته‌ای در جهان هستند که نشان دهنده این می‌باشند که اگر به دنبال انجام کارهای زیادی هستید، هسته‌ها واقعاً می‌توانند به شما کمک کنند. حتی CPUهایی با ۶۴ هسته نیز در بازار وجود دارند، اما بسیار گران هستند و فقط برای متخصصان ارزش بررسی را دارند.

کلاک‌ها و IPC پردازنده

یکی دیگر از نکات مهم در راهنمای خرید سی پی یو، سرعت کلاک است. واحد این مشخصه، مگاهرتز(MHz) و گیگاهرتز(GHz) بوده و نشان دهنده تعداد مجموعه وظایفی است که پردازنده می‌تواند در هر ثانیه انجام دهد. این عدد نشان دهنده سرعت هر هسته است (اگرچه کل داستان را بیان نمی‌کند). اگر دو پردازنده از یک نسل دارای تعداد هسته‌های یکسانی باشند، اما یکی از آن‌ها سرعت کلاک بالاتری داشته باشد، سریع‌تر عمل می‌کند.

از آنجا که سرعت کلاک بالاتر به این معنی است که هر هسته منحصر به فرد سریع‌تر کار می‌کند، این امر می‌تواند منجر به این شود که تراشه‌هایی با سرعت کلاک بالاتر، اما هسته‌های کمتر در برنامه‌های خاصی که نمی توانند از تعداد هسته و رشته بیشتر استفاده کنند، عملکرد بهتری داشته باشند. به همین دلیل است که پردازنده ۱۰ هسته‌ای مانند i9-10900K اینتل با پردازنده ۱۶ هسته‌ای مانند AMD Ryzen 9 5950X در بسیاری از معیارها قابل مقایسه است. رایزن 5950X دارای هسته‌های بیشتر، اما 10900K دارای هسته‌های سریع‌تر است که بسته به نوع برنامه‌هایی که استفاده می‌کنید، می‌تواند عملکرد بهتری داشته باشد.

همچنین سی پی یوها دارای دستورالعمل‌های متفاوتی در رتبه بندی هر کلاک (IPC) هستند. این مشخصه نشان دهنده تعداد وظایفی است که در هر چرخه کلاک (هر ثانیه، با سرعت کلاک مشخص شود) قابل انجام است و به معماری پردازنده بستگی دارد. مثلا ای ام دی 5950X از معماری Zen 3 AMD که دارای رتبه IPC بالاتری نسبت به طراحی نسل ۱۰ اینتل 10900K است، استفاده می‌کند. بنابراین وقتی هسته نسل دهم اینتل و هسته Zen 3 AMD با سرعت یکسان کار می‌کنند، هسته Zen 3 AMD سریع‌تر خواهد بود و با توجه به سرعت یکسان، می‌توان گفت که می‌تواند دستورات بیشتری را در هر چرخه کلاک تکمیل کند.

اگرچه این مشخصات ممکن است کمی گیج کننده به نظر برسد، اما اهمیت بررسی نظرات فردی در مورد عملکرد پردازنده‌ها بسیار بالاست. بررسی نظرات شخصی افراد، راهی عالی برای آگاهی از نحوه عملکرد آن‌ها در دنیای واقعی است. اگر می خواهید یک قانون کلی خوب را به یاد داشته باشید، این است که پردازنده‌هایی با سرعت کلاک بالاتر و معماری جدیدتر، تقریباً در همه چیز سریع‌تر هستند؛ اما برای افزایش بهره‌وری در انجام وظایف، معمولاً یک پردازنده مدرن با هسته‌های بیشتر عملکرد سریع‌تری خواهد داشت.

گرافیک‌های یکپارچه

پردازنده‌ها همچنین می‌توانند مجهز به تراشه‌های گرافیکی یکپارچه روی همان قالب باشند که این امر باعث می‌شود آن‌ها مستقل از کارت‌های گرافیک اختصاصی کار کنند. پردازنده‌های اینتل با پسوند F (مانند 9900KF) گرافیک داخلی ندارند. اما اکثر مدل های در این فرم دارای گرافیک داخلی هستند. آن‌ها معمولاً قدرتمند نیستند، اما یک تراشه گرافیکی یکپارچه در سطح ابتدایی مانند UHD 620 می‌تواند در بازی‌های قدیمی‌تر، بین ۳۰ تا ۶۰ فریم در ثانیه را به اجرا درآورد. با داشتن این پردازنده‌ها باید تنظیمات را در سطح پایین نگه دارید تا با پرش فریم در حین فعالیت‌های شدید مواجه نشوید. در مقاله کارت گرافیک یکپارچه چیست به بررسی مزایا و معایب این نوع کارت گرافیک‌ها پرداخته‌ایم.

تراشه‌های گرافیکی نسل ۱۱ اینتل (که در پردازنده‌های نسل 10 Ice Lake یافت می‌شوند) دارای پیکربندی Iris Plus هستند و عملکرد گیمینگ مناسبی را ارائه می‌دهند. در آزمایش Anandtech، یک واحد پردازش گرافیکی ۶۴ واحدی نصب شده بر روی Core i7-1065G7 در Dell XPS 13، بیش از ۴۳ فریم بر ثانیه را در DotA 2 با تنظیمات دقیق در 1080p مدیریت کرد. این پیشرفت بزرگی نسبت به آنچه در پردازنده‌های گرافیکی سی پی یوهای اینتل در سال‌های اخیر دیده بودیم، محسوب می‌شود. قیمت سی پی یو گیمینگ نسبت به نوع معمولی آن گران‌تر است.

با این حال، پیشرفت‌های بزرگ‌تر با گرافیک نسل دوازدهم Iris Xe اینتل که برای اولین بار بر روی تراشه‌های نسل 11 Tiger Lake ارائه شد، انجام شد. با آزمایش i7-1185G7، توانستیم میانگین ۴۵ فریم در ثانیه در Civilization VI و ۵۱ فریم در ثانیه در Battlefield V در 1080p با تنظیمات متوسط ​​را کسب کنیم. Fortnite در آزمایش ما با مشکل روبرو شد و تنها ۳۴ فریم بر ثانیه را در 1080p با تنظیمات متوسط ​​مدیریت کرد.

با این وجود، گرافیک Iris Xe اینتل همچنان قانع کننده‌ترین راه حل گرافیکی موجود است. این مدل هنوز با GPU اختصاصی فاصله زیادی دارد، اما گامی بزرگ در مقایسه با نسل‌های قبلی گرافیک یکپارچه است. انواع پردازنده های AMD معمولاً دارای گرافیک داخلی نیستند؛ اگرچه برخی از واحدهای پردازش سریع (APU) نیز این کار را انجام می‌دهند. آن‌ها بیشتر با گرافیک‌های نسل ۱۱ اینتل سازگار هستند و عملکرد مناسبی را در تنظیمات معمول بازی‌های ساده ارائه می‌دهند.

همه پردازنده‌های موبایل AMD شامل گرافیک Vega هستند و در برخی از پیکربندی‌ها می‌توانند برای بازی مناسب باشند. ما RX Vega 10 را در یک لپ تاپ مجهز به Ryzen 7 3700U در Diablo 3 و Half-Life 2 آزمایش کردیم و به نتایج خوبی دست یافتیم. عوامل دیگری نیز می‌توانند بر عملکرد گیمینگ یک پردازنده تأثیر بگذارند؛ اما بدانید که در کل، تعداد بیشتر هسته‌های گرافیکی معمولاً منجر به عملکرد گرافیکی بهتر می‌شود.

قدرت و حرارت سی پی یو

عملکرد، مهم‌ترین عامل برای اکثر خریداران سی پی یو است. اگر نتوانید آنچه را که می‌خواهید با تراشه جدید خود سریع‌تر از قبل انجام دهید، ارتقاء آن چه فایده‌ای دارد؟ اگر به دنبال داشتن رایانه‌ای بی‌سر و صدا، کارآمد یا کاملاً جمع و جور هستید، نیازهای قدرتی و حرارتی CPU نیز ملاحظات مهمی هستند.

متأسفانه، نه AMD و نه Intel اطلاعات دقیقی از نیازهای قدرتی و حرارتی پردازنده‌های خود ارائه نمی‌دهند؛ در عوض به تجمیع این دو با هم در قالب نرخ قدرت طراحی حرارتی (TDP) پرداخته‌اند. این مشخصه بر حسب وات بیان می‌شود و به شما این ایده را می‌دهد که سی پی یو برای تامین توان به چه منبع تغذیه‌ای نیاز دارد و برای خنک نگه داشتن آن در دمای کارکرد مطمئن، چه خنک کننده‌ای مورد نیاز است.

CPUهای لپ تاپ‌های کم مصرف تنها به چند وات توان و در قوی‌ترین دستگاه‌های بازی حداکثر به ۴۵ وات توان نیاز دارند. از سوی دیگر، پردازنده‌های کامپیوتر شخصی در برخی شرایط حداکثر به ۱۲۵ وات توان نیاز دارند، اگرچه معمولاً توانی در حدود ۶۵ وات تا ۹۵ وات مورد نیاز است. در شرایط خاص، TDP همچنین می‌تواند راهنمای مختصری برای وضعیت سیلیکون اصلی پردازنده باشد. با این حال، این مشخصه برای هر مدل متفاوت است و واقعاً هیچ تضمینی برای برتر بودن یک تراشه وجود ندارد. به‌طور کلی باید تک تک پردازنده‌ها را بررسی کنید تا مشخص شود که آن‌ها واقعاً به چه مقدار قدرت و توان خنک کنندگی نیاز دارند.

جمع بندی

در این مقاله از مجله بروز کالا سعی کردیم یک راهنمای خرید سی پی یو کامپیوتر برای شما فراهم کنیم. ابتدا با سازندگان اصلی پردازنده و بعد با مفاهیم برچسب ها و نسل‌های پردازنده مرکزی آشنا شدیم. بعد از آن به بررسی بحث هسته‌ها و رشته‌های CPU و پرداختیم و در نهایت نیز کلاک‌ها و IPC پردازنده را برایتان روشن کردیم. بحث گرافیک‌های یکپارچه و البته قدرت و حرارت سی پی یو نیز دو موضوع دیگری بودند که معمولاً کمتر به آن‌ها توجه می‌شود اما جزو مهم‌ترین موارد مورد بررسی قبل از خرید پردازنده هستند. در نهایت، امیدواریم با توجه به معیارهایی که مطرح کردیم، بتوانید بهترین پردازنده را متناسب با نیاز و فعالیت‌های خود انتخاب کنید. هزینه مدل‌های مختلف سی پی یو را می‌توانید در صفحه قیمت CPU کامپیوتر مشاهده کنید. همچنین اگر برای انتخاب پردازنده نیاز به مشورت دارید، می‌توانید با کارشناسان بروز کالا در تماس باشید.